της Ματρώνας Αποστολίδη
Συχνά πυκνά η ζωή της έχει δώσει κάτι χαστούκια ξεγυρισμένα και πάσχισε να την πάρει από κάτω. Mα εκεί που πήγαινε κάθε φορά να σκύψει το κεφάλι, της έρχονταν στο μυαλό εκείνες οι μνήμες που της φώναζαν να παραμείνει όρθια στη θέση της. Γιατί έτσι θέλει το ταξίδι.
Όπως τότε, σε ένα θέατρο της μακρινής Ανατολής που ανέλαβε να σώσει μια παράσταση μοναδική κι ας ήταν μόνο τεσσάρων χρονών. Με πατέρα καπετάνιο και μάνα νοικοκυρά – ο τέλειος συνδυασμός για να εξασφαλίζει τουλάχιστον ένα τρίμηνο το χρόνο μέσα στα καράβια – είδε πολλά κι άκουσε πολλά. Καλά και όχι καλά. Άλλα τα θυμάται και άλλα της τα θυμίζουν. Μα είναι μερικά πράγματα, που και να θέλει, δεν μπορεί να τα ξεχάσει. Και το χειροκρότημα είναι ένα από αυτά. Την ξυπνά από το λήθαργο, αφού δε του επέτρεψε να της πάρει τα μυαλά.
Θα δινόταν, λοιπόν, σε κείνη την πόλη της Ιαπωνίας μια θεατρική παράσταση άνευ προηγουμένου, μουσικοχορευτική. Ο ατζέντης, με μεγάλο ενθουσιασμό, έφερε τις προσκλήσεις στο καράβι, τρεις για τον καπετάνιο και την οικογένειά του και δυο ακόμα. Και το απόγευμα ήρθε η κούρσα να τους παραλάβει από την πύλη. Φορούσε τα καλά της, το άσπρο κοντό φουστανάκι της με το κόκκινο σατέν ζωνάκι στη μέση, τα άσπρα σοσόνια με τη δαντελίτσα στο τελείωμα και εκείνα τα κόκκινα παπούτσια με τις μεγάλες ασημένιες βούκλες, που δεν τα αποχωρίζονταν ούτε στον ύπνο της. Στα μαλλιά οι απαραίτητες κοτσίδες με τα – τι άλλο – ασορτί κόκκινα σατέν φιογκάκια. Αξιόλογες εικαστικές παρεμβάσεις της Ελληνίδας μάνας!
Έφτασαν σε ένα θέατρο κατάμεστο με όλη την αφρόκρεμα της πόλης. Κύριοι με σμόκιν και κυρίες με τουαλέτες, απαστράπτοντες όλοι στα δικά της μάτια. Κάθισαν στις αριθμημένες θέσεις περίπου στη μέση, εκείνη ανάμεσα στους γονείς και παραδίπλα ο ατζέντης και οι υπόλοιποι του πληρώματος. Και περίμεναν. Ήταν ανυπόμονη. Ήταν παιδάκι.
Ξαφνικά σβήνουν τα φώτα και τις ακαταλαβίστικες συζητήσεις διαδέχτηκε ένα παρατεταμένο «ααα». Κάποια πράγματα εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Βλάβη στο ηλεκτρικό κύκλωμα, η οποία θα επιδιορθωνόταν άμεσα. Αυτό το «άμεσα» αποδείχτηκε φρούδα ελπίδα, γιατί το σκοτάδι παρατεινόταν βάζοντας φυτίλια όχι μόνο στη δική της ελάχιστη υπομονή αλλά και όλων των θεατών. Κι όσο η ώρα περνούσε χωρίς να ανάβουν οι προβολείς, τόσο οι φωνές άρχισαν να υψώνονται σε σημείο σχεδόν γιουχαΐσματος. Εκείνη άρχισε να γκρινιάζει επικίνδυνα και οι θεατές άρχισαν σιγά σιγά να αποχωρούν. Ο ατζέντης, εμφανώς απογοητευμένος με τον κόσμο που επιδείκνυε τόση επιπολαιότητα, είπε τι κρίμα που ήταν να χαθεί μια τέτοια παράσταση. Έπρεπε να βρεθεί μια λύση, να αποκατασταθεί η τάξη στην πλατεία όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Τότε ήταν που την άρπαξε ο πρώτος μηχανικός, τη σήκωσε στην αγκαλιά του, διέσχισε τρέχοντας το διάδρομο και φτάνοντας κάτω ακριβώς από τη σκηνή την ανέβασε πάνω. Μπροστά ακριβώς από την κλειστή αυλαία.
– Λέγε, της λέει.
– Τι να πω, τον ρωτά με τα γνωστά ίχνη της κοριτσίστικης ντροπής που εμφανίζονται στιγμιαία μόνο όταν το κοινό είναι άγνωστο.
– Ό,τι ξέρεις. Εκείνα τα τραγουδάκια που μας λες στο καπνιστήριο και μας τα χορεύεις. Και τα ποιηματάκια και ό,τι άλλο θες.
Και αρχίζει να απαγγέλει πρώτα τα ποιηματάκια που της μάθαινε η μαμά της στο καράβι, τα παιδικά. Δειλά στην αρχή μα όσο ακούει τα γέλια, ξεθαρρεύει. Παίρνει και ύφος ενώ τα χέρια πάνε κι έρχονται. Και στο τέλος κάθε ποιήματος υπόκλιση, χειροκρότημα και πάλι από την αρχή. Τελειώνουν τα ποιήματα κι αρχίζουν τα τραγούδια κι ο χορός. Το χειροκρότημα, όλο και πιο δυνατό. Πιο δυνατή και η φωνή της. Ο κόσμος έχει αρχίσει να σηκώνεται όρθιος και να επευφημεί. Εξαντλείται κι αυτό το ρεπερτόριο. Και μετά; Τι άλλο ήξερε; Βρωμόλογα. Τα άκουγε κάθε μέρα. Και συζητήσεις για γυναίκες, με έντονο ύφος, τις οποίες και μιμούταν άψογα. Όπως και τα ειρωνικά σχόλια και τα κοροϊδέματα και τους διαπληκτισμούς του πληρώματος και τα φωνάζει όλα, με τα χέρια στη μέση – τσέπες δεν είχε το φουστάνι. Κι ένα ολόκληρο θέατρο σείεται από τα γέλια και τα χειροκροτήματα, αν και σίγουρα κανείς δεν καταλάβαινε το ακριβές περιεχόμενο. Μα και στην όπερα έτσι δε γίνεται;
Το νου σας λοιπόν στο ύφος. Μη μένετε στις λέξεις. Και να θυμάστε… Η ζωή ποτέ δεν ξέρετε τι εκπλήξεις σας κρύβει. Αναμείνατε… κατά προτίμηση όρθιοι.
Ματρώνα Αποστολίδη