Με πολύ μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε το διήμερο εκδηλώσεων του Φιλοτεχνικού Ομίλου Χίου για την ιστορία και την ανθρώπινη διάσταση του Λωβοκομείου Χίου
Η αίθουσα συνεδρίων του Ομηρείου Πνευματικού Κέντρου Χίου αποδείχθηκε μικρή για να χωρέσει όλους όσους επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν το Σάββατο την παρουσίαση του ηχητικού ντοκουμέντου με τη μαρτυρία μιας τροφίμου του ιδρύματος, που είχε καταγράψει ο Γιάννης Μακριδάκης το 2010. Άγνωστες πτυχές της καθημερινότητας των χανσενικών ξετυλίχθηκαν καθώς η κα Γεωργία εξιστορούσε τις αναμνήσεις της από τη ζωή της στο Λωβοκομείο στο Γιάννη Μακριδάκη, σε ένα ηχητικό ντοκουμέντο 38 λεπτών από το οποίο δεν έλειψαν τα κουτσομπολιά και τα πικάντικα σχόλια προκαλώντας γέλια στο ακροατήριο, αλλά και την αποχώρηση του εκπροσώπου της εκκλησίας από την αίθουσα.
Το ενδιαφέρον για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Λωβοκομείου, κηρυγμένο μνημείο από το 2011, επιβεβαιώθηκε και την Κυριακή όπου δεκάδες πολίτες προσήλθαν στο χώρο του Λωβοκομείου, παρά το τσουχτερό κρύο, για να ξεναγηθούν στους χώρους και τις δύο εκκλησίες του ιδρύματος -Άγιος Λάζαρος και Αγία Υπακοή- από τον Θωμά Καραμουσλή. Παρών στην εκδήλωση ήταν και ο Γιάννης Μακριδάκης, ο οποίος υπενθύμισε στους παρευρισκόμενους μια ενδιαφέρουσα ιστορία, που στο παρελθόν είχε δημοσιεύσει στο Πελινναίο και στο 10.516 μέρες, ιστορία της νεοελληνικής Χίου.
To ιστορικό σημείωμα ενός «Μαλιαρού»
Ο Έλληνογάλλος γλωσσολόγος και λογοτέχνης Γιάννης Ψυχάρης κατέφθασε για τελευταία στη Χίο τον Αύγουστο του 1925, από το Παρίσι όπου διέμενε, με σκοπό να βρει το σημείο που ήθελε να γίνει η τελευταία του κατοικία. Επιθυμία του Ψυχάρη ήταν να ταφεί σε σημείο από το οποίο να “βλέπει” τα παράλια της Μικρασίας, και έτσι διάλεξε στην περιοχή “Αγιασμένος”, στην νότια είσοδο της πόλης, στην παραλία Μπέλα Βίστα, όπου σήμερα υπάρχει μια μικρή πλατεία και το άγαλμα του έφιππου Πλαστήρα. Αφού βρήκε λοιπόν το σημείο του τάφου του και το συμφώνησε με τους άρχοντες της πόλης Χίου, αφού πήγε και στα αγαπημένα του χωριά Πυργί και Λιθί, των οποίων τις ντοπιολαλιές κατέγραφε και μελετούσε, έφυγε ήσυχος να πεθάνει στο Παρίσι τον Σεπτέμβριο του 1929.
Μετά τον θάνατό του όμως οι Χίοι αιρετοί της πόλης αποφάσισαν ότι δεν είναι σωστό να τοποθετηθεί τάφος, στην βιτρίνα της πόλης και έτσι, όταν το 1931 ο επιφορτισμένος από τον ίδιο τον Ψυχάρη γλύπτης Δημητριάδης επικοινώνησε με τον Δήμο Χίου για να τελέσει την μεταφορά των οστών του στο νησί και να κατασκευάσει το ταφικό του μνημείο, εισέπραξε την άρνηση των αρχών να γίνει ο τάφος εκεί που είχε διαλέξει ο Ψυχάρης και την αντιπρόταση να γίνει ο τάφος εντός του νεοαναγειρόμενου τότε ναού της Ευαγγελίστριας. Ο Δημητριάδης φυσικά διαφώνησε υπερασπιζόμενος την επιθυμία του Ψυχάρη να “βλέπει” την Μικρασία και έτσι ήρθε άρον-άρον στο νησί, όπου συμμετείχε σε μία Επιτροπή που δημιούργησε ο Δήμαρχος Καλβοκορέσης και επέλεξαν όλοι μαζί την νέα τοποθεσία ανέγερσης του τάφου του Ψυχάρη, στο κτήμα Παπαλά, στην περιοχή της Δασκαλόπετρας, εκεί δηλαδή που βρίσκεται σήμερα και το 1932 μεταφέρθηκαν με επίσημη τελετή εδώ τα οστά του.
Στον τελευταίο οικίσκο του Λωβοκομείου υπάρχει γραμμένο με μολύβι στον τοίχο ένα σημείωμα κάποιου τροφίμου, ο οποίος υπογράφει ως “ένας Μαλλιαρός” και ειρωνεύεται εμφανώς τον Ψυχάρη, εξαιτίας ίσως του στρυφνού και υπεροπτικού χαρακτήρα του. «Μαλιαρή» από το 1900 έως περίπου το 1960 σήμαινε τη δημοτική γλώσσα -γλώσσα που θεωρείτο τότε λαϊκή και βάρβαρη.
Γράφει λοιπόν ο τρόφιμος του Ιδρύματος:
Προς τον “μεγάλο δάσκαλο”
και σοφό
κ. Ψυχάρη
Έλειπες και δεν αξίζαμε, ήρθες και δεν φελούμε
πολύ θα σε παρακαλέσωμε, την πλάτη σου να ιδούμε
Επί τη υποδοχή
Ποιος ολίγο ποιος πολύ
όλοι οι Χιώτες ειν’ τρελοί
28/8/925
ένας Μαλλιαρός
Φωτογραφίες: Ισίδωρος Λοΐζος, Γιώργος Κάκαρης. Πληροφορίες Γιάννης Μακριδάκης.