Δυο τρία πράγματα που θυμάμαι
γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Ο θάνατος σημαντικών προσωπικοτήτων, στα καλά και στα άσχημα, γεννά κείμενα και συνήθως επαίνους και μεταθανάτια λιβανίσματα που υπερβαίνουν το μέτρο. Ο «προσφιλής ένδοξος νεκρός» είχε όλα τα χαρίσματα και τις χάρες κ.ο.κ. Η περίπτωση του αποδημήσαντος Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Μάλιστα επειδή ο Επίτιμος και σημαντική προσωπικότητα ήταν και έζησε και παρά κάτι ψιλά έναν αιώνα, ήταν όλα έτοιμα και τα λιβανίσματα έχουν γίνει πλέον πυρκαγιά. Η ψύχραιμη αποτίμηση της πολιτείας του ανδρός έχει γίνει και θα γίνει και στο μέλλον. Γι’ αυτό θα περιοριστώ, σε δυο τρία πράγματα που θυμάμαι.
Όταν το 1984, ο Μητσοτάκης εξελέγη αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, για μας τους τότε νέους, το όνομά του δεν σήμαινε και πολλά πράγματα. Για τους παλιότερους όμως, που είχαν ζήσει τα Ιουλιανά και την Αποστασία του 1965, που ήταν πεισμένοι ότι οδήγησε στη Δικτατορία, ήταν κόκκινο πανί. «Εφιάλτη» τον είχε αποκαλέσει με την εκλογή του ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο οποίος μάλιστα είχε αρνηθεί να κάνει χειραψία μαζί του, μέχρι που τους συμφιλίωσε με το στανιό ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής. Για όσους έζησαν τα τότε γεγονότα, ο Μητσοτάκης συμβόλιζε την ξεδιαντροπιά της περιφρόνησης της λαϊκής ψήφου, την ίντριγκα και την αυλοδουλεία. Κι ας είχε απέναντι έναν εξίσου ιντριγκαδόρο αστό πολιτικό τον Γ. Παπανδρέου, περί λαϊκής κυριαρχίας ήταν το θέμα. Μου εξιστορούσε ένας προσφιλής μου ηλικιωμένος την αστυνομική δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα σε μια διαδήλωση λαϊκής οργής. Και την ιστορία του συνθήματος «Μητσοτάκη κάθαρμα, Τούμπα δολοφόνε»!
Στη φιλοτεχνούμενη σήμερα εικόνα του Κ. Μητσοτάκη ξεχωρίζουν οι (βολικές για τον υιό του) κορώνες. Ήταν αντιλαϊκιστής, έλεγε πάντα αλήθειες, δεν κολάκευε το λαό, δεν έδινε ψεύτικες υποσχέσεις. Είναι χρόνια που φτιάχνεται αυτό το κάδρο. Ο ηγέτης που δεν κολακεύει, δεν παρακαλάει, δεν υποτάσσεται στις ορέξεις του πλήθους. Έλα όμως που η ρημάδα η ιστορία και η μνήμη άλλα λένε. Δεν θα πω για το προσωπικό πελατειακό σύστημα με κουμπαριές και βαφτιστήρια του ανδρός, αυτό ήταν συνήθεια τότε. Αλλά θυμάμαι πολύ καλά την πιο οργανωμένη και ξετσίπωτη προσπάθεια μαζικής εξαγοράς ψήφου των πολιτών στις εκλογές του 1985. Τότε που κατά τις συμβουλές της αμερικανικής διαφημιστικής του εταιρείας, είχε γεμίσει την Ελλάδα με αφίσες «Φθηνά ΙΧ για το Λαό». Ψήφισέ μας για να πάρεις φτηνά το αυτοκινητάκι σου. Συνεπές κατά τα άλλα, με τη νεοφιλελεύθερη στάμπα: κοίτα την πάρτη σου, ψήφισέ μας και παίρνεις αμάξι, καλό νεοφιλελεύθερο ντιλ. Ποιος είπε ότι οι φιλελεύθεροι δεν είναι λαϊκιστές; Κάθε άλλο. Και βέβαια η απάντηση ήρθε μάλλον αυθόρμητα (δεν πιστεύω ότι η διαφημιστική του ΠΑΣΟΚ είχε τη σπιρτάδα να το σκεφτεί). «Καλύτερα παπάκι, παρά το Μητσοτάκη!»
Ωστόσο, ο Κ. Μητσοτάκης κατάφερε να κυβερνήσει. Εκμεταλλευόμενος τα πάντα. Προσπαθώντας σκληρά. Εκτίναξε το ποσοστό της Νέας Δημοκρατίας (κι ας τον θεωρούσαν ξένο σώμα οι ορίτζιναλ δεξιοί) σε πρωτοφανή ύψη. Συγκυβερνώντας με το Συνασπισμό της Αριστεράς για κάποιους μήνες (ντροπή για το ΣΥΝ βέβαια όχι για τον επίτιμο).
Συγκυβερνώντας σε οικουμενική με τον τρισάθλιο κατά τη γνώμη του –και υπόδικο- Α. Παπανδρέου. Πετυχαίνοντας, τελικά με την τρίτη προσπάθεια, την αυτοδυναμία αφού προσεταιρίστηκε το μοναδικό βουλευτή της ΔΗΑΝΑ του αιωνίως αντιπάλου του Κ. Στεφανόπουλου. Από τη διακυβέρνησή του δεν θυμάμαι πολλά. Βρισκόμουνα λόγω σπουδών στο εξωτερικό, κι έπειτα στην εσωτερική εξορία που λέγεται Ελληνικός Στρατός. Αλλά δεν μπορώ να ξεχάσω τη δολοφονία Τεμπονέρα, τους νεκρούς στον Κ. Μαρούση, τις αυξήσεις σε όλα τα βασικά αγαθά, τη συρρίκνωση εισοδημάτων. Χωρίς να ξεχνάμε τον τρόπο που έπεσε η κυβέρνηση του (όλα εδώ πληρώνονται για τον αποστάτη του 1965, ήρθε ο Σαμαράς του 1993 θα έλεγε κάποιος κακεντρεχής). Θυμάμαι όμως ότι στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1993, ο Μητσοτάκης έφυγε μέσα στην απόλυτη λαϊκή αποδοκιμασία. Κι ας δόθηκε η εντολή στο ΠΑΣΟΚ του ετοιμοθάνατου Α. Παπανδρέου. Γι’ αυτό ίσως και ο παμπόνηρος Κρητικός έφυγε από το προσκήνιο για να ετοιμάσει, μεθοδικότατα, τη διαιώνιση της οικογένειας στην πολιτική ζωή. Και φυσικά το πέτυχε!
Αυτά είναι τα δυο τρία πράγματα που θυμάμαι για τον Κ. Μητσοτάκη. Δείτε τα ως προσωπική και λίγο βιωματική προσέγγιση. Μακριά όμως από τους ατέρμονους λιβανωτούς, από την αγιοποίηση και τον εξαγνισμό που παρελαύνει αυτές τις μέρες στα media. Είμαι βέβαιος ότι, αν από κάπου βλέπει και διαβάζει ο Επίτιμος όλα αυτά που του λένε και του γράφουν ειρωνικά θα χαμογελά. Με εκείνο το σαρδόνιο (και αντιπαθητικό) χαμόγελό του.
