Την ώρα που οι τραγικοί θάνατοι σε χερσαία και θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο και αλλού ανά την υφήλιο συνεχίζονται, μία ομάδα ειδικών εμπειρογνωμόνων από διάφορες χώρες του κόσμου σε μία ιστορική συνάντηση στη Λέσβο συνέταξε ένα κείμενο με στόχο την αξιοπρεπή μεταχείριση αγνοουμένων και νεκρών προσφύγων και μεταναστών και των οικογενειών τους
Η λεγόμενη «Διακήρυξη της Μυτιλήνης» υπογράφτηκε στις 11 Μαΐου στη Θερμή της Λέσβου, ένα μέρος με ιδιαίτερη συμβολική σημασία, καθώς εκεί έχουν συμβεί κάποια από τα τραγικά ναυάγια των τελευταίων ετών. Το κείμενο υπέγραψαν ειδικοί και εκπρόσωποι οργανώσεων που παρέχουν στήριξη στα θύματα των ναυαγίων και των οικογενειών τους, μεταξύ των οποίων και η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και το Pro Asyl.
«Η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής αποτρεπτικής πολιτικής για τους πρόσφυγες και ιδιαίτερα η έλλειψη ασφαλών και νόμιμων διόδων οδήγησε τα τελευταία χρόνια στην αύξηση των θανάτων στη Μεσόγειο. Η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των Κρατών, Οργανισμών και της Κοινωνίας των πολιτών αποστερεί στην πράξη τα θύματα των ναυαγίων και των οικείων τους από τα βασικά δικαιώματα τους, με χιλιάδες νεκρούς καταχωρημένους στα σύνορα ως «αγνώστων στοιχείων». Με την προσπάθεια ποινικοποίησης της διάσωσης στην θάλασσα που ακυρώνει τις διεθνείς συνθήκες και τις θεμελιώδεις αρχές του ναυτικού κόσμου οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην αύξηση των νεκρών και αγνοούμενων», τονίζει η Νατάσα Στραχίνη, δικηγόρος στην “Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο” .
Πρόκειται για ένα σημαντικό Πρωτόκολλο που κωδικοποιεί τα δικαιώματα των αγνοουμένων και νεκρών προσφύγων και μεταναστών και των οικογενειών τους, καθώς και τις υποχρεώσεις των αρμοδίων Αρχών, οργανισμών και των ΜΚΟ. Το τελικό κείμενο του Πρωτοκόλλου προέκυψε από μία διήμερη συνάντηση εργασίας στη Λέσβο, στη οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 30 ειδικοί εμπειρογνώμονες από πολλές χώρες του κόσμου, όπως το Λίβανο, το Μεξικό, την Αργεντινή, τη Γερμανία, τη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία και το Βέλγιο. Μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν και η Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για τις Εξωδικαστικές, Συνοπτικές και Αυθαίρετες Εκτελέσεις Agnes Callamard.
Στην «Διακήρυξη της Μυτιλήνης» γίνεται εκτενής αναφορά σε σημαντικές πτυχές που αφορούν τους θανάτους προσφύγων και μεταναστών στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα. Τονίζεται μεταξύ άλλων η αναγκαιότητα εξασφάλισης ασφαλών διόδων για όσους αναζητούν ασφάλεια, η ενίσχυση των πρωτοκόλλων αναζήτησης και διάσωσης για όλους τους πρόσφυγες συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αγνοούνται και η δημιουργία εθνικών μηχανισμών στις χώρες προέλευσης, διέλευσης και / ή προορισμού που σχετίζονται με τους αγνοούμενους πρόσφυγες και μετανάστες. Οι σχετικές προτάσεις περιλαμβάνουν τις κυβερνήσεις με τις αρμόδιες Αρχές τους, την Κοινωνία των πολιτών, τις οικογένειες των θυμάτων, και τις κοινότητες μεταναστών. Η Διακήρυξη θα προωθηθεί στη συνέχεια σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.