Δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών ΒΑ Αμανής

του Γιώργου Χαλάτση

Παρατηρώντας κανείς τους παλιούς χάρτες της Χίου, θα διαπιστώσει με έκπληξη ότι στην περιοχή της Αμανής (όπως και σε όλο το νησί) είχε αναπτυχθεί ένα πυκνότατο δίκτυο μονοπατιών, που συνέδεε όλα τα χωριά και τα σημεία εμπορικού, θρησκευτικού, αγροτικού και κτηνοτροφικού ενδιαφέροντος μεταξύ τους. Εδώ και 12 χρόνια ξεκίνησα σιγά – σιγά να περπατώ σε όλη την Χίο και να καταγράφω παλιούς δρόμους και μονοπάτια, αλλά και να προσπαθώ (στην αρχή μόνος) να διανοίξω κάποια από αυτά. Πριν από 2 περίπου χρόνια φίλοι από τα χωριά της Αμανής με κάλεσαν για να «εκτιμήσω» ένα παλιό μονοπάτι, που ήταν πρόθυμοι να το καθαρίσουν. Πρόκειται για το μονοπάτι από τον Εγρηγόρο για τα Αγιάσματα. Η επιμονή τους και η φιλική τους διάθεση με έπεισαν. Η ιδιαίτερη δε αγάπη μου για την περιοχή, ήταν και είναι το κίνητρο για να «ανακαλύψω» και να περπατήσω αυτές τις υπέροχες στράτες. Έτσι άρχισα να συλλέγω πληροφορίες και να περιπλανιέμαι για ώρες στο υπέροχο και μοναδικό τοπίο της Αμανής. Παλιοί χάρτες, παλαιότεροι περιηγητές, τσοπάνηδες, παλιοί αγωγιάτες, μόνιμοι κάτοικοι των χωριών ήταν οι σημαντικότεροι πληροφοριοδότες μου. Με τον χρόνο προέκυπταν συνεχώς νέοι προορισμοί. Η ιδέα να ζωντανέψουν πάλι αυτές οι παμπάλαιες στράτες με μάγευε όλο και περισσότερο. Έτσι άρχισε η έρευνα να γίνεται πιο συστηματική και στοχευμένη. Η προθυμία και η συμπαράσταση των ντόπιων στην προσπάθεια, η οποία είναι εθελοντική και δεν χρηματοδοτείται από φορείς ή προγράμματα, ήταν και είναι συγκινητική. Πίστεψα ότι θα μπορούσε να υλοποιηθεί το μεγάλο μου Όραμα: Την δημιουργία ενός δικτύου πεζοπορικών διαδρομών στην βορειοδυτική Χίο, που αργότερα να επεκταθεί σε όλο το νησί της Χίου.

Σήμερα είμαι σε θέση να παρουσιάσω ένα πρώτο δείγμα αυτής της μεγάλης συλλογικής προσπάθειας. Τα χωριά της ΒΑ Αμανής συνδέονται πλέον μεταξύ τους (συνήθως με δύο μονοπάτια) και ο στόχος είναι αυτό να επεκταθεί σταδιακά και στην υπόλοιπη περιοχή. Στην τελική του μορφή δηλαδή θα μπορεί κάποιος να πηγαίνει από το ένα χωριό της Αμανής στο άλλο με τα πόδια, περπατώντας στα θαυμάσια αρχέγονα μονοπάτια. Αυτό αποτελεί και απαιτεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών. Από ότι γνωρίζω σε λίγες περιοχές της πατρίδας μας υπάρχουν ή δημιουργούνται ανάλογα δίκτυα. Αυτό σημαίνει ότι η Αμανή έχει ήδη ένα σημαντικό πλεονέκτημα (αφού σύντομα θα διαθέτει πεζοπορικό δίκτυο πάνω από 50 χλμ) στην προσέλκυση φυσιολατρών και περιηγητών, αφού αυτοί προτιμούν τέτοιους προορισμούς. Προορισμούς, στους οποίους το τοπίο να είναι γνήσιο, αυθεντικό χωρίς κραυγαλέες (ή καθόλου) ανθρώπινες παρεμβάσεις. Η «έρημη» και «απομονωμένη» για τους μικροαστούς Αμανή είναι για πάρα πολλούς η ιδανική περιοχή.

Διαβάζοντας κανείς προσεκτικά το σκαρίφημα διαπιστώνει, ότι ο πεζοπόρος έχει την δυνατότητα να διαμορφώνει (για πολλές μέρες) τις διαδρομές του, ανάλογα με τον χρόνο και τις δυνατότητές του. Αυτό πέρα από την ευελιξία που προσφέρει, «αναγκάζει» τον επισκέπτη να παραμένει πολλές μέρες στην περιοχή. Το δίκτυο παρέχει επίσης την δυνατότητα πραγματοποίησης κυκλικών διαδρομών, κάτι που είναι καθοριστικά σημαντικά, αφού ο πεζοπόρος δεν επιστρέφει από το ίδιο μονοπάτι και τερματίζει στο σημείο εκκίνησης.

Ενδεικτικά θα μπορούσα να προτείνω κάποιες ημερήσιες εξορμήσεις:

1. Λεπτόποδα → Αγρελωπό → Καμπιά … 11.000μ
Σύνδεση Αμανής και Πελινναίου περνώντας από το έρημο σήμερα χωριό – μνημείο Αγρελωπό και το θαυμάσιο πέτρινο μονότοξο γεφύρι των Αλυσιών (κυκλική διαδρομή).

2. Στο Χειμώνιο … 6.500μ
Από τα Αγιάσματα στα Λεπτόποδα και μετά στο Χειμώνιο (εκκλησάκι Αγ. Γεωργίου). Επιστροφή στα Αγιάσματα από δασικό δρόμο, που κινείται παράλληλα στην θάλασσα (κυκλική).

3. Αγιάσματα → Λεπτόποδα … 6.240μ
Από τα Αγιάσματα με το ανηφορικό μονοπάτι του Σκάλωπα στα Λεπτόποδα και επιστροφή από το μονοπάτι της Γαλατούς (κυκλική).

4. Κέραμος → Λεπτόποδα … 7.500μ
Από τον Κέραμο με το παλιό μονοπάτι (περιοχή Σπιτάκι), Καουρούση στα Λεπτόποδα και επιστροφή από το παλιό μονοπάτι της Μέλισσας για Λαρδάτο (κυκλική διαδρομή).

5. Μεταλλεία Κεράμου … 5.800μ.
Ιστορική περιήγηση σε παλιές στοές μεταλλείων και στα έρημα σήμερα, χωριά Καμίνι και Λαρδάτος (κυκλική).

6. Κέραμος → Αγιάσματα … 4.840μ.
Από τον Κέραμο με το παλιό μονοπάτι μέχρι την διασταύρωση Λεπτοπόδων και μετά μέσα στον Αρβανό ποταμό (όπως παλιά) στα Αγιάσματα.

7. Χάλανδρα → Αφροδίσια … 2.300μ.
Το παλιό μονοπάτι κατηφόριζε στο ρέμα της Δάφνης και ανηφόριζε για τα Αφροδίσια.

8. Αφροδίσια → Κέραμος … 2.100μ.
Το κύριο μονοπάτι σύνδεσης των δύο γειτονικών χωριών δυστυχώς καταστράφηκε σε πολλά τμήματα από τον ασφαλτόδρομο. Έτσι χρησιμοποιούμε το μονοπάτι για την Αγ. Μαρίνα και στην συνέχεια διασχίζοντας το ρέμα της Δάφνης πάμε στον Κέραμο.

9. Αφροδίσια → Εγρηγόρος … 4.000μ.
Από τον Άγ. Μάμα ανηφορίζουμε αρχικά, στην συνέχεια κατηφορίζουμε στον Πεντιά, διασχίζουμε τον ασφαλτόδρομο και περνώντας από τον Άγ. Αντώνιο φτάνουμε στον Εγρηγόρο.

10. Αφροδίσια → Κουρούνια … 2.300μ.
Από τον Άγιο Μάμα ανηφορίζουμε στην Γραμμένη Πέτρα, διασχίζουμε 3 ρεματιές και κατηφορίζουμε στα Κουρούνια.

11. – Εγρηγόρος → Αγιάσματα … 8.300μ.
Από Εγρηγόρο κατηφορίζουμε με το παλιό καλντερίμι στον «ποταμό», περνάμε από τον Πρόδρομο, την Αγία Κυριακή, την Ευαγγελίστρια και φτάνουμε στα Αγιάσματα. Επιστροφή από την παραλία Ευτύχια και τον Ταξιάρχη (κυκλική).

12. Εγρηγόρος → Κουρούνια … 4.390μ.
Περνάμε την «Πατημένη», την Αγία Βαρβάρα και πάμε στα Κουρούνια (περνώντας και από το Κάτω χωριό αν θέλουμε). Επιστροφή από τον υπέροχο ανεμόμυλο και τον Αριούσιο (κυκλική).

13. Τα Γαλάτου … 7.460μ.
Από τα Κουρούνια με το παλιό μονοπάτι και περνώντας από το Κρεμαστό Νερό και το Χιονούσικο κατηφορίζουμε στην παραλία «Τα Γαλάτου». Επιστροφή από τον παραποτάμιο δρόμο, την παλιά Βρύση και το καλντερίμι (κυκλική).

Ο σύγχρονος άνθρωπος, που καταπονείται ψυχικά πολύ και κινείται λίγο, έχει ανάγκη από ηρεμία, απλότητα, παρθένο περιβάλλον. Η Αμανή μπορεί όλα αυτά να τα προσφέρει απλόχερα. Ας αφήσουμε πίσω τα ξεπερασμένα μοντέλα τουριστικής ανάπτυξης, που καταστρέφουν το τοπίο, το περιβάλλον και τα μνημεία πολιτισμού της υπαίθρου και υποθηκεύουν το μέλλον μας. Ας πορευτούμε με γνώμονα την αειφορία, με σεβασμό στο περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και κοινωνικό κεφάλαιο της περιοχής. Η ευτυχής κατάληξη του εγχειρήματος δεν έχει ακόμα εξασφαλιστεί. Απαιτείται συνέχιση της προσπάθειας. Όμως μια πιθανή επιτυχία του δικτύου πεζοπορικών διαδρομών και η καθιέρωση της Χίου ως ένας πεζοπορικός προορισμός θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για τα χωριά της Αμανής και τη Χίο, πιστεύω. Γι’ αυτό αξίζει να το στηρίξει ο καθένας με τον τρόπο που μπορεί.