Ποιητική αναλαμπή

του Νίκου Μίτση

Τη χρονιά που μας πέρασε επανεμφανίζεται αιφνίδια στα Χιώτικα λογοτεχνικά δρώμενα ο ποιητής Αντώνης Λάρδας. Είναι σαν να συμβαίνει μια έκλαμψη, ένα φαινόμενο συνεχούς ποιητικής ροής από την ταυτόχρονη παρουσία, μέσα σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα, δύο νέων ποιητικών συλλογών του φροντισμένων άρτια και καλαίσθητα από τις εκδόσεις Αιγέας.

Η πρώτη με τον τίτλο Αναρραμοί κυκλοφορεί το Μάρτη του 2017 και περιλαμβάνει 90 ποιήματα και η δεύτερη, με τον τίτλο Κρύσταλλοι Λήθης, 84.

Σημαντικός αριθμός στο σύνολό τους γραμμένα, κατά δήλωση του ποιητή, την χρονική περίοδο από το 1985 έως και το 2016. Μία 30ετία -αξιοπρόσεκτο χρονικό διάστημα- διακοπής κάθε εκδοτικής προσπάθειας με ενσυνείδητη ή ασυνείδητη αφάνεια, αυτό δεν το γνωρίζουμε, αφού η πρώτη του παρουσία έγινε το 1966 και συνεχίστηκε έως το 1983 με άλλες δύο μικρές ποιητικές συλλογές.

Σήμερα, εμφανίζεται ο ποιητής να ακολουθεί όλο αυτό το διάστημα πιστά και αδιάλειπτα το λυρικό του συναίσθημα, ενεργοποιώντας την ικανότητά του για ποιητική γραφή. Τα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε μέχρι σήμερα, φαίνεται να επαναμάγευσαν την ποιητική του σκέψη και να τον οδήγησαν στο σημερινό άρτιο ποιητικό ύφος.

Τον τίτλο της πρώτης συλλογής του ως Αναρραμοί -περίεργος στην έκφραση του και πλέρια άγνωστη η έννοια της λέξης στις μέρες μας- ο ποιητής τον ανακαλύπτει και τον παραλαμβάνει από τον χιώτη καθηγητή Θ. Σαρικάκη που αποδίδει την έννοια της, στους μικρούς λίθους, στα χαλίκια που τοποθετούνται κατά το κτίσιμο στο κενό ανάμεσα σε δύο μεγάλες πέτρες.

Εύστοχα λοιπόν, ανταποκρίνεται ο τίτλος στην εικόνα και στη διάσταση της ποίησής του, θα έλεγα, με τρόπο τελεσφόρο και θεμελιώδη:

ΣΩΤΗΡΙΑ

Αργά το σούρουπο γυρνώ στον εαυτό μου.
Το καθημερινό ταξίδι τέλειωσε.
Έστειλα τα σινιάλα μου παντού.
Εξαργύρωσα τις ελπίδες μου.
Από καρδιά σε καρδιά ματώθηκα.
Από χέρι σε χέρι ματώθηκα.
Από βλέμμα σε βλέμμα ματώθηκα.
Τώρα ξεντύνομαι τη σκόνη της συναλλαγής
ψάχνω μ΄ απόγνωση να βρω στις τσέπες μου
τα πέταλα από το τριαντάφυλλο
του πρωινού φιλιού σου.

Οι λέξεις λάμπουν στην παρουσία τους, σ΄ έναν εξαιρετικά δυνατό, λιτό και προσωπικό τρόπο αντίληψης. Καλοχτισμένος, περιεκτικός και μελετημένος ο λόγος του, ως την τελευταία λεπτομέρεια.

Με λίγο φως
σου ζήτησα να με ξεπλύνεις
κι εσύ ξεχάστηκες
και με πυρπόλησες έως θανάτου.

Μεταπλάθει και δίνει δύναμη και αξία στον αγώνα και τις αγωνίες του ανθρώπου, για να μπορέσει επιτέλους να βρει την πολυπόθητη ηρεμία.

Από το ποίημα Καταφυγή (σελ.12) των «Αναρραμών:

Μην άδικα πασχίζετε.
Άλλες πτυχές
που δεν τις ερευνήσατε
που δεν τις χειρουργήσατε
δεν έχω.
Ό,τι σας έδωσα δικό σας.
Ό,τι λεηλατήσατε χαλάλι σας.
Αφήστε επιτέλους ήσυχο
αυτό το άλγος που με σκέπει.

Οι στίχοι του ακτινοβολούν μιαν ανθρωπιά. Η λατρεία της γλώσσας και η ανασύνταξη των λέξεων τον οδηγούν σε μια ποιητική ανθοφορία, που γαληνεύει και διατρέχει λυρικά το λόγο.

Στη δεύτερη συλλογή του με τον τίτλο «Κρύσταλλοι Λήθης», – κάθε τίτλος των συλλογών του κατορθώνει τέλεια να δώσει το στίγμα του γενικού θέματος – η ποιητική του έμπνευση και ο λυρισμός του μας προσφέρουν μια λυτρωτική ανάσα και μια παρηγοριά για τις αμφιβολίες και τους φόβους μας, σε συνάφεια με τα δεινά και τις χίμαιρες, ακόμη και τα ψέματα, που δέχεται, ίσως περισσότερο από ποτέ ο σημερινός άνθρωπος, είτε από τις προσωπικές είτε ακόμη και από τις δημόσιες σχέσεις του.

Υπάρχει μια πανάρχαια θεωρία που λέει ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί αξιοποιούσαν την ενέργεια των κρυστάλλων για να προσφέρουν πνευματική, ψυχική και νοητική θεραπεία απελευθερώνοντας πρακτικά την ενέργεια στο ανθρώπινο σώμα και βοηθώντας την να ρέει ελεύθερα. Τέτοιους κρυστάλλους, λήθης και λησμονιάς όμως, μας προσφέρει με τον ποιητικό του λόγο ο Αντώνης Λάρδας. Διαβάζουμε στο ποίημα της σελίδας 9:

Όλοι κωπηλατούσαμε στο ίδιο όνειρο
Χωρίς ν΄αποκαλύπτουμε σε ποιο ακρογιάλι
Καθένας ήθελε ν΄αράξει τον καημό του.
Στο φεγγαρόφωτο αμίλητοι καπνίζαμε
τη μοναξιά που΄χε τυλίξει την ψυχή μας
κι ούτε τις μέρες που μας έλουζε το φώς
δεν ανταλλάξαμε ματιές αδερφοσύνης.
Έκαστος στο δικό του το μικρόκοσμο
γελά και κλαίει φορτωμένος ανασφάλειες.
Μ΄απ΄την αρχή του χρόνου συμφωνήσαμε.
Μες στα μεγάλα όνειρα χωράνε και μικρά
μα δεν θα έχουν το κουπιά το ίδιο μήκος.

Η ποίηση του Λάρδα είναι απελευθέρωση και οδηγός στην αποκάλυψη της προσωπικότητάς. Μας χαρίζει με την ποίησή του μεγάλη ψυχική και πνευματική ανάταση.

Το ποίημα της σελίδας 60 μας αποκαλύπτει:

Έκρυψα με τα χέρια μου το πρόσωπο
Το είχε χαράξει αλύπητα η διάψευση.
Δεν άφησε ένα μάγουλο απείραχτο
να στρίβω απ΄τη δική του τη μεριά
της χίμαιρας να συνεχίζω το τροπάρι.
Δεν γίνεται αόρατος να βγω
και να μιλήσω στη συγκέντρωση
ούτε με χαρακιές από τη διάψευση
ούτε με όσα έταξα από τη ρίζα θερισμένα.
Τι δικαιολογία θα ΄βρω για να πω
σε όσους υποσχέθηκα το άγιο φως του αύριο
έτσι που η ειλικρίνεια με σημάδεψε
σκληρή με λέξεις που με σφάζουν.
-Προσέχτε τον είν΄ έμπορος ανύπαρκτης
Παραθαλάσσιας ευτυχίας.

Διατρέχοντας τα ποιήματα και των δύο συλλογών βρίσκουμε μια καθαρά εσωτερική περιπέτεια, που αντιπροσωπεύει δύο κριτές (τάσεις και συγκυρίες, όνειρα και διαψεύσεις), τον Διόνυσο και την επανάσταση, το γλυκύ λυρισμό και την αιχμηρή κριτική των γεγονότων και μια παραδοχή στην ανθρώπινη μοίρα. Ότι κι αν, έζησε, το θέτει στην υπηρεσία της ποιητικής του έμπνευσης, που τελικά λυτρώνει και τον ποιητή και τον αποδέκτη- αναγνώστη.