Το σύνθημα «ο λαός δεν ξεχνά, τους φασίστες τους κρεμά» τον έφερε στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Ως Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος θεωρήθηκε υπεύθυνος για προκήρυξη που καλούσε σε αντιφασιστικό συλλαλητήριο τον Μάιο του 2009 και κατηγορήθηκε από τη μηνύτρια Χρυσή Αυγή για παρακίνηση σε πράξεις βίας. Τον περασμένο μήνα αθωώθηκε σε μια δίκη που θα μείνει στην ιστορία ως η πρώτη δικαστική κίνηση κατά του αντιφασισμού στην Ευρώπη. Ποιος ομιλητής θα μπορούσε να αναπτύξει καλύτερα το θέμα «Ο φασισμός στη σύγχρονη κοινωνία»;
Ο γιατρός στο επάγγελμα, Εβραίος στην καταγωγή, αριστερός διανοούμενος Σάββας Μιχαήλ, βρέθηκε στη Χίο καλεσμένος των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καρδαμύλων και μίλησε στην «Α» για τη θεωρία των δύο άκρων, την «αποκαθήλωση» της Χρυσής Αυγής και τους μαχητικούς Χιώτες.
Σχολιάζοντας την πρόσφατη δικαστική σας περιπέτεια, θα θέλατε να μας πείτε ποιο, κατά την άποψή σας, ήταν το κίνητρο των μηνυτών;
Η μήνυση αυτή στρεφόταν εναντίον όλου του φάσματος της αριστεράς, μέχρι την αναρχία. Το κατηγορητήριο βέβαια ήταν σαθρό από κάθε άποψη. Ακόμα και η εισαγγελική πρόταση ήταν αστήρικτη βάσει του ισχύοντος, καθεστωτικού, νόμου καθώς προέβαινε σε αξιολογική κρίση της προκήρυξής μας, πράγμα βέβαια ανεπίτρεπτο νομικά. Η υπόθεση θα έπρεπε να μπει στο αρχείο από την πρώτη στιγμή. Παρόλα αυτά, εκδικάστηκε κανονικά και αποτέλεσε μια δύσκολη δίκη. Ο στόχος ήταν τριπλός. Πρώτον, έπρεπε να ποινικοποιηθεί ο αντιφασιστικός λόγος και η αντιφασιστική δράση. Δεύτερον, έπρεπε να σταλεί το μήνυμα της «νομιμοποίησης» του «κρατικού» αντισημιτισμού στην Ελλάδα. Άλλωστε είναι γνωστό ότι όλος ο ευρύτερος πρωθυπουργικός κύκλος απαρτίζεται από άτομα που χαρακτηρίζονται από αντισημιτικά φρονήματα, όπως για παράδειγμα ο Κωτούλας, σύμβουλος για θέματα μεταναστευτικής πολιτικής, (που έχει δηλώσει ότι τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποτελούσαν συνήθη και καθιερωμένη πρακτική όλων των εμπολέμων πλευρών) ο Άδωνις ή ο Πλεύρης. Τέλος, έπρεπε να αρχίσουν να ξηλώνονται οι ελευθερίες, αρχίζοντας από ένα άκρο της αριστεράς και φτάνοντας σε όλους, και φυσικά και στο ΕΕΚ, που είναι σημείο αναφοράς και συγκεντρώνει τη συμπάθεια όσων αυτοχαρακτηρίζονται από αριστεροί ως και αναρχικοί. Η μάχη ασφαλώς δεν έχει τελειώσει, όμως αυτή ήταν η πρώτη δικαστική ήττα της Χ.Α. μετά τις εκλογές του 2012.
Έχετε δηλώσει: «Είμαι τροτσκιστής, Εβραίος και αντιφασίστας. Ενσαρκώνω τη φαντασίωση του κάθε φασίστα. Έπρεπε να ήμουν και ομοφυλόφιλος, όχι φυσικά ότι έχω κάποιο πρόβλημα, (απλά) για να ολοκληρωθεί η εικόνα». Θεωρείτε ότι η στοχοποίηση των παραπάνω ομάδων από την ακροδεξιά συνάδει με το όποιο αντιμνημονιακό/αντικαπιταλιστικό προφίλ που προσπαθεί να καλλιεργήσει;
Κοιτάξτε, όλο αυτό είναι προφανώς μια απάτη• αν ψάξει κανείς κάτι πιο συστημικό απ’ αυτούς, θα βρει τον τοίχο. Άλλωστε αυτό αναδεικνύεται από τη σχέση τους με το εφοπλιστικό κεφάλαιο και τη χρησιμοποίησή τους για σπάσιμο απεργιών από τους εργοδότες. Επιπλέον, υπάρχει μια διολίσθηση της τακτικής τους, που φάνηκε με το φόνο του Φύσσα: από μετανάστες έφτασαν να χτυπάνε αριστερούς και αντιφασίστες. Ο ίδιος ο Φύσσας ενσάρκωνε αυτήν την περίπτωση του αντιφασίστα που έχει τα χαρακτηριστικά εκείνα που είναι κοινά και σε έναν αντιεξουσιαστή και σε έναν κομμουνιστή. Είμαστε λοιπόν οι πρώτοι στόχοι, όχι μόνο για τους φασίστες, αλλά και για αυτούς που είναι πίσω από αυτούς, τους μηχανισμούς μέσα στο κράτος.
Πριν από ένα μήνα περίπου, από την Αμερική, ο πρωθυπουργός δήλωσε: «Έχουμε από τη μια πλευρά την περίπτωση της Χ.Α. και από την άλλη μία ακραία αντιπολίτευση, που ζητάει έξοδο από το ευρώ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ». Θα θέλατε να σχολιάσετε αυτή τη δήλωση;
Πρώτα και κύρια, η θεωρία των δύο άκρων, όπως έχει αποδείξει η ιστορία, που είναι μακριά, μαύρη και πολύ αιματηρή, πάντα στρεφόταν ενάντια στο ένα «άκρο», τον λαό, την αριστερά και οποιονδήποτε κοινωνικό αγωνιστή στέκεται απέναντί τους. Επίσης πρέπει να είναι κανείς αφελής για να νομίζει ότι δεν κινδυνεύουμε πια από το φασισμό, επειδή πέντε φασίστες μπήκαν φυλακή από τους ίδιους τους προστάτες τους. Δηλώσεις σαν του Σαμαρά έχουν απευθείας αποδέκτες την αριστερά, κοινοβουλευτική (ΚΚΕ και μια μερίδα τουλάχιστον του ΣΥΡΙΖΑ) και εξωκοινοβουλευτική (ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΕΕΚ, μαοϊκούς, αναρχικούς κ.λπ.), και όλο το μέτωπο της αντίστασης. Θεωρώ μέγα ατόπημα του ΣΥΡΙΖΑ ότι ψήφισε τη διακοπή της χρηματοδότησης της Χ.Α. κάνοντας έναν ανόητο συμβιβασμό, αφού στο τέλος τη διακοπή την αποφάσισε η κυβέρνηση με την απλή πλειοψηφία των 151 βουλευτών. Δεύτερον, η πρώτη εφαρμογή της θεωρίας των δύο άκρων, και πριν ακόμα από τη δήλωση Σαμαρά, αφορούσε ξεκάθαρα το κίνημα στις Σκουριές. Είναι εξωφρενικό να αποκαλούνται συλλήβδην τρομοκράτες όλοι οι κάτοικοι της Χαλκιδικής – δεξιοί, κεντρώοι, αριστεροί –, άνθρωποι δηλαδή που δεν θέλουν να πέσει το αρσενικό και να τους διαλύσει τη ζωή και τη γη τους, προκειμένου να υποστηριχθούν τα συμφέροντα του Μπόμπολα και άλλων τέτοιων επιχειρηματιών! Σκεφτείτε ότι κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους κρατούνται προφυλακισμένοι έξι μήνες, ενώ ο Παναγιώταρος είναι έξω!
Πιστεύετε ότι η όψιμη «ανακάλυψη» της εγκληματικής δράσης της Χ.Α. από τα ΜΜΕ και η ενδεχόμενη θεσμική αποκαθήλωσή της αρκούν για να αφαιρέσουν τις φασιστικές ρίζες που σίγουρα υπάρχουν σε ένα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας;
Δεν πρόκειται να γίνει κάτι τέτοιο. Ο φασισμός δεν πολεμάται με την παρέμβαση θεσμών που έχουν την ανάγκη να δραστηριοποιούν εξωθεσμικά όργανα. Πώς μπορεί να αγνοήσει κανείς τη διαπλοκή της Χ.Α. με την αστυνομία; Πάνω από τους μισούς αστυνομικούς – και επισήμως στα ειδικά τμήματα – ψήφισαν Χ.Α. Με όλη αυτή τη συζήτηση περί «ακροδεξιών θυλάκων» στην Αστυνομία μοιάζει σαν να υποστηρίζει κανείς ότι σε μια σφηκοφωλιά υπάρχουν μερικές μόνο «κακές» σφήκες που τσιμπάνε. Πώς θα γίνει «κάθαρση» εκεί; Είναι σαν να θέλει κανείς να βάλει το χέρι του στη σφηκοφωλιά και να βγάλει μία-μία τις σφήκες που τσιμπάνε. Αν το κάνει αυτό, θα χάσει τουλάχιστον το χέρι του… Δεν γίνεται λοιπόν έτσι• αυτοί οι μηχανισμοί δεν μεταρρυθμίζονται, μόνο τσακίζονται. Προσοχή όμως, δεν μιλάμε για κάποια δημοκρατική εκτροπή• άλλωστε την κατάλυση της δημοκρατίας την κάνει ο φασισμός. Εμείς προσβλέπουμε στην υπέρβαση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, στην άμεση δημοκρατία των συμβουλίων.
Είστε ο γενικός γραμματέας του ΕΕΚ και έχετε από τη θέση αυτή ασκήσει κριτική στο σοσιαλισμό όπως αυτός εφαρμόστηκε σε άλλες χώρες και σε άλλες εποχές. Απέναντι σε μια κατάσταση όπως η παρούσα, όπου η αξιοπρέπεια του ανθρώπου βάλλεται, όπως άλλωστε τονίσατε στην ομιλία σας, τα ιδεώδη και οι κατακτήσεις του σοσιαλισμού φαντάζουν, ίσως, περισσότερο επίκαιρα από ποτέ. Πιστεύετε ότι σήμερα υπάρχει δυνατότητα να χαραχτεί ένας τέτοιος δρόμος απαλλαγμένος από τις στρεβλώσεις του παρελθόντος;
Καταρχήν πιστεύω ότι η Σοβιετική Ένωση είναι η πατρίδα του παγκόσμιου σοσιαλισμού και από αυτήν την άποψη οι σύντροφοί μου κι εγώ τοποθετούμαστε στα αριστερά του Περισσού. Το πρόβλημα είναι ότι όντως και ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός έχουν δυσφημιστεί από τα εγκλήματα, τις τραγωδίες και τις Βάρκιζες. Άλλωστε η δική μου εμπειρία, ιδιαίτερα από την εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008, είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που αυτοπροσδιορίζονται ως αντιεξουσιαστές έχουν σιχαθεί όλες τις οργανώσεις και τα κόμματα έτσι όπως έχουν λειτουργήσει ως τώρα, ταυτιζόμενα με συντηρητισμό, γραφειοκρατία και παχιά λόγια – και από αυτήν την άποψη ο Παύλος ήταν η φωνή των ανθρώπων αυτών, κι ας μην ξέρουμε αν ο ίδιος ήταν αναρχικός, κομμουνιστής ή οτιδήποτε άλλο. Επομένως χρειάζεται επίπονη δουλειά και πάλη για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον 21ο αιώνα, όχι νοσταλγία για επιστροφή στα παλιά, ούτε φυσικά μηδενισμός και ιστορική αμνησία. Η ιστορία της Σ. Ένωσης ήταν αντιφατική, όντας ένα έπος και μια τραγωδία ταυτόχρονα. Παρόλα τα πλήγματα όμως, η ίδια η παρούσα κρίση, 20 και πλέον χρόνια μετά την πτώση της Σ. Ένωσης, όταν και θεωρήθηκε ότι τελείωσε η ιστορία και ο κομμουνισμός, δείχνει ότι σήμερα το σύστημα καταρρέει το ίδιο από τα μέσα. Η επανάσταση ξανάρχεται στην επικαιρότητα. Μ’ όλες τις αντιφάσεις που αντιμετωπίζει, αυτό που ονομάστηκε αποπροσανατολιστικά «Αραβική Άνοιξη» είναι μια επανάσταση που δεν έχει τελειώσει ακόμα, γιατί η επανάσταση δεν είναι στιγμιαία. Είναι μια κατάσταση που βράζει.
Παραδοσιακά η χιακή κοινωνία υπήρξε φιλήσυχη. Ακόμα και σε περιόδους τεταμένες όπως η σημερινή, εδώ στο νησί, οι όποιες εντάσεις παραμένουν ακόμα σε χαμηλό επίπεδο. Ποιο είναι όμως το κλίμα στην Αθήνα, σε δρόμους και γειτονιές;
Καταρχάς υπάρχουν σύντροφοί μου στο ΕΕΚ – πολύ μαχητικοί κάποιοι από αυτούς –, που είναι Χιώτες, οπότε ίσως να μην είναι τόσο «φιλήσυχη» η χιώτικη κοινωνία. Επίσης και στον εμφύλιο, τους κομμουνιστές Χιώτες τους έβαζαν στην πλατεία να καταδικάζουν επισήμως τον κομμουνισμό, για να συντρίψουν και την αξιοπρέπειά τους και την όποια δυνατότητά τους να επανενεργοποιηθούν. Σίγουρα όμως είναι παράξενο να καλεί η «συντηρητική» Χίος τον τροτσκιστή που δικαζόταν πριν ένα μήνα… Σημάδια των καιρών! Κατά τα άλλα, η Αθήνα είναι ένα καζάνι που βράζει και ποτέ δεν ξέρεις πότε θα σκάσει. Υπήρξε ο μεγάλος αγώνας των εκπαιδευτικών, υπάρχει ο αγώνας στα Πανεπιστήμια που συνεχίζεται, υπάρχει ένας αναβρασμός στα νοσοκομεία, τη ΛΑΡΚΟ την πάνε για κλείσιμο, υπάρχουν ανοιχτές πληγές παντού. Φυσικά ασκούνται και πιέσεις για να μπουν σε έναν «έλεγχο» τα πράγματα, με την ηγεσία της ΓΣΕΕ να κηρύσσει 24ωρες απεργίες, ενώ τρία χρόνια τώρα ελάχιστα κερδίσαμε από αυτές. Η γνώμη μας είναι ότι μόνο μια γενική πολιτική απεργία διαρκείας μπορεί να συγκινήσει τον κόσμο. Και ευτυχώς, ενώ κάποτε αυτή η προοπτική θεωρούνταν μια περιθωριακή πρόταση των τροτσκιστών, σήμερα εξετάζεται από ένα πολύ μεγαλύτερο κομμάτι του εργατικού και συνδικαλιστικού κινήματος. Υπάρχουν λοιπόν παντού μικρές εστίες στην Αθήνα και σε όλη την Ελλάδα. Το πρόβλημα είναι ότι η μία εστία ακόμα δεν ξέρει τη διπλανή της, δεν έχουν ενωθεί όλες αυτές σε μία πυρκαγιά που θα τους κάψει όλους!
