γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ανάμεσα στους χαμένους του Δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου είναι και οι εταιρείες μετρήσεων της κοινής γνώμης, οι δημοσκόποι. Θυμίζω ότι ακριβώς στις 7 το βράδι της Κυριακής, όχι μια και δυο, αλλά τέσσερις εταιρίες δημοσκοπήσεων παρουσίασαν αποτελέσματα ερευνών κοινής γνώμης που πραγματοποίησαν τις προηγούμενες μέρες. Όλα τα αποτελέσματα μιλούσαν για οριακές διαφορές, στα όρια του στατιστικού λάθους, για μάχη που θα κριθεί στο νήμα και τα σχετικά. Ακολούθησαν αναλύσεις και ερμηνείες για μια ώρα περίπου. Όταν άρχισε να διαφαίνεται ότι το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά οριακό θα ήταν, αυτές οι ερμηνείες έμειναν στα αζήτητα. Δεν είναι η πρώτη φορά που διαψεύδονται οι δημοσκόποι. Αλλά ίσως είναι η πρώτη φορά που αυτό έγινε με τόσο εμφαντικό, απόλυτο τρόπο.
Έχει υπερτιμηθεί η αξία των ερευνών κοινής γνώμης τα τελευταία χρόνια. Από εκεί που ήταν ένα χρήσιμο ασφαλώς εργαλείο για την αποτύπωση της συγκυρίας, μεταβλήθηκαν σε ευαγγέλιο. Οι δημοσκόποι έγιναν σταδιακά (κι όχι πάντα με δική τους ευθύνη) ένα ιερατείο που δήθεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Οι πολιτικοί άρχισαν να χαράζουν πολιτικές με βάση ερωτήματα δημοσκοπήσεων. Εφευρέθηκαν επιχειρήματα του τύπου «ορίστε, αυτό θέλει ο κόσμος, το λένε και οι έρευνες». Στο βάθος, ίσως κάποιοι να σκέφτηκαν, ότι αφού έχουμε τις μετρήσεις τι χρειάζονται οι εκλογές και η έκφραση της βούλησης των πολιτών;
Για το προχτεσινό φιάσκο μπορούν να δοθούν πολλές εκτιμήσεις. Μπορεί τα αναλυτικά εργαλεία που έχουν στη διάθεση τους οι εταιρίες δημοσκοπήσεων να μην επαρκούν πλέον; Μάλλον απίθανο το βρίσκω. Τι φταίνε στο κάτω κάτω τα εργαλεία; Πιθανότερο μοιάζει ότι και οι εταιρείες, ως μέρος ενός αλληλοτροφοδοτούμενου συστήματος χειραγώγησης και παραπλάνησης της κοινής γνώμης, έπαιξαν το παιχνίδι που έπαιξαν όλα σχεδόν τα ΜΜΕ, με απαράδεκτο για τη δημοκρατία τρόπο. Ίσως όμως να ισχύει και μια τρίτη εκδοχή. Ότι οι πολίτες μην έχοντας καμιά απολύτως εμπιστοσύνη στις εταιρείες δημοσκοπήσεων, σκόπιμα απαντούν παραπλανητικά, θολώνουν τα νερά κι ανακατεύουν την τράπουλα. Πολύ θα ήθελα να πιστέψω αυτή την εκδοχή. Στο κάτω κάτω έχει την τσαχπινιά της.
