Το 9ο μέρος του αφιερώματος του Βασίλη Αγιαννίδη στον Κάμπο της Χίου με τα σπίτια της οικογένειας Ζυγομαλά
Διαβάστε εδώ το εισαγωγικό σημείωμα του αφιερώματος
Κατά τον Ζολώτα η βυζαντινή οικογένεια Ζυγομαλά μετοικεί από την Κωνσταντινούπολη στη Χίο μετά την Άλωση. Σύμφωνα με τον Αργέντη προέρχεται από το Άργος, εγκαθίσταται στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 16ου και βρίσκεται στη Χίο από τις αρχές του 17ου αιώνα. Η γενεαλογία της ξεκινά από το 1498.
Οι Ζυγομαλά δραστηριοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία στο εμπόριο στη ναυτιλία. Μετά τη Σφαγή του 1822 κάποιοι παρέμειναν στη Χίο και κάποιοι άλλοι μετανάστευσαν στην Αθήνα, στην Αγγλία, στη Γαλλία και στη Ρωσία.
Από τα μέλη της οικογενείας ξεχωρίζει ο αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 και υπουργός το 1856 Ανδρέας Ζυγομαλάς, ο συναγωνιστής του Φαβιέρου στην εκστρατεία για την απελευθέρωση της Χίου το 1827 Στέφανος Ζυγομαλάς, ο διπλωμάτης και υπουργός το 1902 Αντώνιος Ζυγομαλάς, και η Κυρία επί των Τιμών της Βασίλισσας Όλγας Φωτεινή Α. Ζυγομαλά, σύζυγος του προξένου της Ελλάδος στη Ρωσία την εποχή της Οκτωβριανής Επανάστασης Γεωργίου Π. Ζυγομαλά. Οι Ανδρέας Αντωνίου Ζυγομαλάς και John Copeland Ζυγομαλάς σκοτώθηκαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο δεύτερος τιμήθηκε με μετάλλια του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και του Τάγματος του Αγίου Στανισλάου της Σερβίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία: Philip Argenti, Libro d’Oro de la Noblesse de Chio, 1-2, London 1955, Γεωργίου Ζολώτα, Ιστορία της Χίου, 1 Β, Αθήνα 1923.
1. Καρδαμάδα. Το «Αριστείδικο». Αναφέρεται στη σελίδα 441 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 8 στο τοπογραφικό του Smith. Αρχικά ανήκε στην οικογένεια Δρακοπούλου, μετά στην οικογένεια Αυγερινού, έπειτα στην οικογένεια Ζυγομαλά και αργότερα στον Αριστείδη Ζαμπετάκη-Κρητικό. Τίποτα δεν έχει μείνει από τα ερείπια «ενός από τους πιο ονομαστούς πύργους» που περιγράφει ο Περρής. Ένας καινούργιος χαμηλός τοίχος περιβάλλει δύο-τρεις γέρικες τσικουδιές, λίγες πορτοκαλιές και ελιές, το πηγάδι και τη στέρνα.
2. Καρδαμάδα. Το «Καζανόβικο». Αναφέρεται στις σελίδες 439 και 441 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 9 στο τοπογραφικό του Smith και νούμερο 45 στο φύλλο Η΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Καζανόβα, κατόπιν Ζυγομαλά και μετά Μανωλάκη.
3. Γκιάζου. Το «Κανίρικο». Αναφέρεται στη σελίδα 443 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 1 στο τοπογραφικό του Smith και νούμερο 38 στο φύλλο Η΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Ζυγομαλά και κατόπιν Κανίρη.
4. Κάμπος. Το «Περιβόλι». Αναφέρεται στις σελίδες 412, 413 και 443 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 19 στο τοπογραφικό του Smith, νούμερο 10 στο τοπογραφικό του Ζολώτα και νούμερο 29 στο φύλλο Η΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Ζυγομαλά, κατόπιν Καράλη, μετά Λυκιαρδοπούλου και έπειτα Ξύδα.
5. Κάμπος. Το «Χατάδικο». Αναφέρεται στις σελίδες 244 και 443 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 107 στο τοπογραφικό του Smith, νούμερο 221 στο τοπογραφικό του Ζολώτα και νούμερο 56 στο φύλλο Ε΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Ράλλη, κατόπιν Ζυγομαλά και έπειτα Καλαμάρη, Πανέρη και Σκαμάγκα.
6. Κάμπος. Τμήμα από τα «Μενήδικα». Αναφέρεται στις σελίδες 440 και 504 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 115 στο τοπογραφικό του Smith, νούμερο 78 στο τοπογραφικό του Ζολώτα και νούμερο 14 στο φύλλο Ε΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Τσιτσίνια, έπειτα Καζανόβα, κατόπιν Λέκκα, μετά Ζυγομαλά, έπειτα Λάππου, μετά Κουκουνάρη και ύστερα Καυκάλα.
7. Σιερό. Αναφέρεται στη σελίδα 441 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 164 στο τοπογραφικό του Smith, νούμερο 151 στο τοπογραφικό του Ζολώτα και νούμερο 54 στο φύλλο Ε΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Ζυγομαλά, κατόπιν Κανέλλου και έπειτα Μαστοράκη.
8. Χριστός. Το «μεγάλο Ζυγομαλάδικο». Αναφέρεται στη σελίδα 444 στον Κάμπο του Περρή, νούμερο 217 στο τοπογραφικό του Smith, νούμερο 393 στο τοπογραφικό του Ζολώτα και νούμερα 3, 32 και 31 στο φύλλο Α΄ στο χάρτη του Μαστοράκη. Αρχικά ιδιοκτησία Ζυγομαλά, κατόπιν Κοκκινάκη και Μαυριδόγλου.
