«Να προστατευτούν οι Χιώτικες λαλάδες»

Κορυφαίοι βοτανικοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και μας καλούν να δράσουμε πριν να είναι αργά

Ο κορυφαίος Σουηδός καθηγητής βοτανικής, γκουρού της Ελληνικής χλωρίδας Arne Strid και ο Γερμανός συνάδελφός του Erwin Bergmeier προτείνουν να προστατευθούν τα 4 είδη τουλίπας που φυτρώνουν στη Χίο. Στην εργασία τους για άγρια είδη φυτών -τα γνωστά σε όλους, αν και υποτιμημένα, ζιζάνια- που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάη στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Botanical Journal of the Linnean Society προτείνουν το 49% των ειδών αυτών να χαρακτηριστούν ως «απειλούμενα». Ανάμεσα στα φυτά που υποστηρίζουν ότι χρήζουν προστασίας είναι και τα 4 είδη τουλίπας που φύονται στη Χίο (περισσότερα στοιχεία για τις χιώτικες λαλάδες εδώ).

Συγκεκριμένα, οι δυο καθηγητές αφού διαπίστωσαν την ανησυχητική μείωση των πληθυσμών των 4 ποικιλιών λαλάδων που φυτρώνουν σε χωράφια και ελαιώνες στην κεντρική και νότια Χίο, προτείνουν να ενταχθούν στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας. Ειδικότερα προτείνουν τα είδη των λαλάδων Τ. agenensis και T. raddii (επίσης γνωστή ως Τ. praecox) να χαρακτηριστούν ως «τρωτά», το είδος T. undulatifolia ως «κινδυνεύον» και «κρισίμως κινδυνεύον» το είδος T. clusiana.

H έρευνα των δυο βοτανικών δεν σημαίνει αυτομάτως την κήρυξη των 4 ειδών λαλάδων ως προστατευόμενα είδη, καθώς η διαδικασία ενημέρωσης των «Κόκκινων βιβλίων» με τα απειλούμενα είδη της Ελλάδας δεν είναι ούτε περιοδική, ούτε καθορισμένη. Ωστόσο η επιστημονικά έγκυρη δήλωση ότι οι χιώτικες λαλάδες χρήζουν προστασίας, δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Το ζητούμενο είναι η προστασία των ειδών στην πράξη και αυτό προϋποθέτει δράση από τις αρμόδιες αρχές και υπεύθυνη στάση από όλους μας.

«Σεβασμός στις λαλάδες»

Ο Arne Strid μίλησε στην «Α» για τις λάλαδες και την χλωρίδα της Χίου. Σύμφωνα λοιπόν με τον κορυφαίο παγκοσμίως βοτανικό επιστήμονα, μόνο η T. undulatifolia, που φύεται στο νότιο μέρος του νησιού, πιθανολογείται να είναι «ντόπια», ενώ οι άλλες 3 τουλίπες θεωρεί ότι μάλλον εισήχθησαν ως καλλωπιστικά φυτά την εποχή της Τουρκοκρατίας και με τα χρόνια εγκλιματίστηκαν στους αγρούς της κεντρικής Χίου. Ο κ. Strid, που δεν έχει καταφέρει να εντοπίσει την τουλίπα T. clusiana, σημειώνει με ανησυχία ότι σύμφωνα με τον χιώτη ερευνητή Παντελή Σαλιάρη, αυτό το είδος λαλάδας είναι σπάνιο και ο πληθυσμός της βαίνει μειούμενος.

Για τη διατήρηση των πανέμορφων λουλουδιών, ο κ. Strid προτείνει οι γεωργοί να συνεχίσουν τις παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές και να αποφεύγουν να οργώνουν βαθιά τους αγρούς όπου εμφανίζονται λαλάδες. Παράλληλα συστείνει σε όλους εμάς να σταματήσουμε το άσκοπο κόψιμο των λαλάδων πριν να είναι αργά.

«Η Χίος διαθέτει πολύ πλούσια και ενδιαφέρουσα χλωρίδα»

Εκθειάζοντας την φυτική βιοποικιλότητα του νησιού μας, ο κ. Strid ανέφερε ότι «Η Χίος από βοτανικής απόψεως είναι πολύ πλούσια και ενδιαφέρουσα» και πρόσθεσε ότι οι πιο αξιοπρόσεκτες περιοχές της είναι:

1. Το Πελινναίο και άλλες ορεινές περιοχές, όπου εμφανίζονται ορισμένα τοπικά ενδημικά και πολλά άλλα αξιοσημείωτα είδη της Ανατολίας, που απουσιάζουν από άλλα μέρη της Ελλάδας.
2. Ελαιώνες, περιοχές με παραδοσιακές καλλιέργειες και ημι-φυσικοί οικότοποι στο κεντρικό τμήμα της Χίου, όπου εκτός των λαλάδων, φυτρώνουν και άλλα ενδιαφέροντα βολβώδη φυτά, όπως η Bellevalia trifoliata και το Cyclamen persicum.
3. Ξηρά εδάφη με φρύγανα και μαστιχόδεντρα στα νότια, όπου την άνοιξη -εφόσον δεν ψεκάζονται με ζιζανιοκτόνα- εμφανίζουν πολλά ανθοφόρα είδη, συμπεριλαμβανομένων πολλών ορχιδέων, όπως η σπάνια και ενδημική Ophrys regis-ferdinandi.

Ποιος είναι ο Arne Strid

O κορυφαίος Σουηδός βοτανικός επιστήμονας Arne Strid, μελετάει εδώ και 50 χρόνια την ελληνική χλωρίδα, έχει ανακαλύψει πάνω από 20 είδη φυτών και έχει εκδώσει πάνω από 10 βιβλία για τα ελληνικά φυτά. Τα έργα του «Mountain Flora of Greece» (Ορεινή χλωρίδα της Ελλάδας) και «Flora Hellenica» (Ελληνική χλωρίδα), θεωρούνται οι κορυφαίες εγκυκλοπαίδειες της Ελληνικής Χλωρίδας. Ο Arne Strid, ομότιμος καθηγητής της συστηματικής βοτανικής του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης και μέλος της ακαδημίας επιστημών της Δανίας, έχει τιμηθεί πολλάκις για την προσφορά του στην καταγραφή και προστασία της χλωρίδας της χώρας μας. Ο Arne Strid για τις μελέτες του έχει περπατήσει απ’ άκρη σε άκρη όλη την Ελλάδα και βεβαίως έχει επισκεφθεί και το νησί μας. Ήταν παρών στο 6ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Βοτανικών Κήπων που φιλοξενήθηκε στο νησί μας και είχε εκφράσει τις ανησυχίες του για το σχέδιο της Iberdrola να εγκαταστήσει 75 ανεμογεννήτριες στη Χίο.

Φωτογραφίες: Arne Strid