Ελεάννα Σακκά: Για άλλους μπορεί πατρίδα να είναι μία και για άλλους δύο ή και παραπάνω

4
Στην παλιά πόλη του Εδιμβούργου

Τι κάνει μια Χιώτισσα στη Σκωτία;
Στη Σκωτία πρώτη φορά πάτησα το πόδι μου τον Σεπτέμβρη του ’99 για σπουδές. Στο Dundee. Ποτέ δεν θεώρησα ότι θα έμενα μόνιμα. Πάντα είχα την επιστροφή στην Ελλάδα στο μυαλό μου. Μόνο που αυτή πήγαινε συνέχεια προς τα πίσω. Αρχικά γύρισα για ένα χρόνο μετά το πτυχίο. Έχοντας τελειώσει Βιοχημεία/Φαρμακολογία στη Γλασκώβη, δούλεψα σε διαγνωστικό κέντρο στην Αθήνα, αλλά ακόμα και στις αρχές του ’90, οι συνθήκες ήταν τριτοκοσμικές και έτσι έφυγα για μεταπτυχιακά στο Εδιμβούργο. Θυμάμαι, οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα ήταν και η τελευταία περίοδος που είχα βάλει στο μυαλό μου ως ημερομηνία επιστροφής. Εκείνη την εποχή όμως πιά είχα ξεκινήσει να δουλεύω σε ερευνητικό πόστο στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου βρίσκομαι ακόμα. Συγκεκριμένα, στην ομάδα της Απεικόνισης Εγκεφάλου (Brain Imaging) όπου είμαι υπεύθυνη για την διαχείριση και ανάλυση του απεικονιστικού υλικού (αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλων) για ένα πορτοφόλιο κλινικών ερευνών πάνω στα εγκεφαλικά και στην γήρανση του εγκεφάλου. Ζω με τον σύζυγό μου, ο οποίος είναι και κείνος από Χίο (δυο-δυο που λέμε πάμε) και τις δυο μας γατούλες.

Στον καιρό της κρίσης, ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας expatriate;
Καλώς ή κακώς, προβλήματα που να δημιουργούνται λόγω της οικονομικής κρίσης, στην ζωή μας εδώ στο Εδιμβούργο, δεν υπάρχουν. Περισσότερο, συναισθηματικά επηρεάζεσαι, αφού οι οικογένειες μας είναι Ελλάδα και είναι εκείνοι που ζουν κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που έχει επιβάλλει η κρίση, χωρίς να επεκταθώ στην διαχείριση της από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Ίσως βέβαια, και να είχαμε επιστρέψει αν δεν είχε συμβεί αλλά αυτό που δεν θα μάθουμε ποτέ.

Υπάρχει κάτι που θα σε έκανε να γυρίσεις κάποια στιγμή στο νησί;
Η φύση της Χίου. Οι ομορφιές της απ’ άκρη σ’ άκρη της. Ειδικά για κάποιον σαν και μένα που έχει φύγει πολλά χρόνια μακριά από το νησί, όλες οι ιδιαιτερότητες τις είναι δεμένες με παιδικές και νεανικές αναμνήσεις και αυτό τις κάνει πιο έντονα όμορφες.

Καλοκαίρι στο Άγιο Γάλας

Τι είναι αυτό που αγαπάς περισσότερο και τι είναι αυτό που σε ενοχλεί περισσότερο στη Χίο;
Αυτό που αγαπώ περισσότερο είναι το αίσθημα της ρίζας που νιώθω κάθε φορά που καταφέρνω να έρθω Χίο. Παλιά όταν ερχόταν η θεία μου με την οικογένεια της διακοπές στη Χίο τα καλοκαίρια από Αθήνα (και πιο πριν που μένανε Αμερική), θυμάμαι έλεγε πως ηρεμούσε μέσα της όταν πάταγε το πόδι της στο νησί. Τότε δεν το καταλάβαινα. Τώρα το νιώθω κι εγώ. Ηρεμεί το είναι μου. Βρίσκομαι σπίτι μου.

Παράλληλα όμως, επειδή καταφέρνω να έρθω Χίο μια στο τόσο, νιώθω και έντονα τις αλλαγές της. Βρίσκομαι ναι μεν σπίτι μου, αλλά είναι σαν να μένουν άλλοι μέσα. Ο κόσμος έχει αλλάξει, που φυσικό είναι. Δύσκολα αναγνωρίζω οικεία πρόσωπα. Μέρη, γειτονιές μέσα στην Χώρα που μεγάλωσα, έχουν αλλάξει πολύ. Αυτό με ενοχλεί.

Οπότε, ναι μεν είναι σαν να γυρίζω πίσω στο χρόνο αλλά νιώθω και το βάρος των χρόνων που πέρασαν ταυτόχρονα.

Πως θα περιέγραφες τη Χίο της παιδικής σου ηλικίας;
Με μια λέξη, μαγική. Την έχω εξιδανικεύσει τόσο πολύ, που παρόλο που έχω τις αναμνήσεις ολοζώντανες μέσα μου, όπως και να περιγράψω εκείνα τα χρόνια, αισθάνομαι ή ότι θα ακουστώ γραφική ή ότι δεν θα δικαιώσω πόσο ωραία πέρασα σαν παιδί στη Χίο. Ίσως μια μέρα, να μαζέψω όλες τις μικρές ιστορίες εκείνης της εποχής σε ένα βιβλίο.

Πατρίδα μου είναι εκεί…
Δύσκολη ερώτηση…Ειδικά για μένα που έχω ζήσει πιο πολλά χρόνια έξω από ότι μέσα στην Ελλάδα. Εάν σκεφτώ ετυμολογικά την λέξη πατρίδα, τότε είναι ο τόπος από τον οποίο κατάγομαι εγώ, ο πατέρας μου, και ο πατέρας του πατέρα μου και ούτω καθεξής. Αλλά εάν απαντήσω με βάση το συναίσθημα, την αγάπη για ένα τόπο, αγαπώ την Σκωτία, όσο αγαπώ και την Ελλάδα. Στη Σκωτία ενηλικιώθηκα, έμαθα να ζω μόνη μου, και έχει επηρεάσει σε μεγαλύτερο βαθμό τον χαρακτήρα μου από ότι η Ελλάδα.

Εάν μας σκεφτώ τον καθένα μας σαν δέντρα, πατρίδα είναι όχι μόνο εκεί απ’ όπου ξεκινάνε οι ρίζες σου αλλά και εκεί που σου επιτρέπετε να αναπτυχθείς και να ανθίσεις. Οπότε για άλλους μπορεί πατρίδα να είναι μία και για άλλους δύο ή και παραπάνω.

Έχεις βιώσει καθόλου τον ρατσισμό των Ευρωπαίων;
Όχι. Οι Σκωτσέζοι μας αγκάλιασαν από την πρώτη μέρα που βρέθηκα εδώ. Το Σεπτέμβρη του ’89, στο Dundee, εγώ και μια ακόμη Ελληνίδα, που θα φοιτούσαμε στο ίδιο τμήμα στη σχολή, φτάσαμε θυμάμαι πάνω που ξημέρωνε γύρω στις 6 το πρωί. Βαρύς ουρανός, σκέτο μολύβι. Και κρύο δυνατό. Από το σταθμό δεν έβλεπες τον δρόμο αλλά θυμάμαι το πόσο πρωτόγνωρα μας φαίνονταν τα πάντα. Μια αγωνία μαζί με έξαψη, όλα ξένα και καινούργια. Περιμέναμε μέχρι να πάει 8, που θα άνοιγε το πανεπιστήμιο. Πήραμε ένα ταξί και πήγαμε. Στην πόρτα θυμάμαι υπήρχαν δυο θυρωροί. Λοιπόν, μας περίμεναν όλοι. “Ήρθαν οι Ελληνίδες!” λέγανε με ενθουσιασμό. Αφού κατέβηκε ο καθηγητής που ήταν και ο διευθυντής της σχολής και μας γυρίσανε μέσα στη σχολή και πήγαμε να γραφτούμε, μας φωνάξανε ταξί για να πάμε στις εστίες. Βλέπετε, σ’ όλο το πανεπιστήμιο τότε, ήταν μια χούφτα Έλληνες, ούτε καν δέκα. Και σε γενικές γραμμές, δεν υπήρχαν πολλοί ξένοι φοιτητές. Όποτε έλεγα ότι είμαι από Ελλάδα, πάντα ενθουσιάζονταν όλοι. Σε γενικές γραμμές, μας συμπαθούν τους Έλληνες σαν λαό.

Στο Braid Hill, έναν από τους 7 λόφους του Εδιμβούργου

Από τότε που ζεις στο εξωτερικό, βλέπεις διαφορετικά την Ελλάδα και τους Έλληνες;
Ναι. Ξεκίνησα την ζωή μου στη Σκωτία, νιώθοντας πολύ πατριωτισμό. Πέρασα από το στάδιο της Ελληνικής σημαίας στο δωμάτιο μου, και να μην αφήνω Ελληνικό πάρτι για πάρτι. Μου λείπανε τα πάντα, από τα φαγητά μέχρι ακόμα και την εκκλησία. Τα πρώτα χρόνια, η Ελλάδα για μένα στο σύνολο της ήταν ο παράδεισος. Μέτραγα τις μέρες για την επιστροφή. Γύρισα πίσω, μόνιμα πια, Σκωτία το ’93. Με τα χρόνια, άλλαζα σαν χαρακτήρας, αλλά άλλαζε και η Ελλάδα και οι Έλληνες. Ειδικά από το ’97 και μετά, η Ελληνική πραγματικότητα γίνονταν πιο πολύ ξένη παρά οικεία για μένα. Δεν μου άρεσε αυτό το μόνιμο παρτάλιασμα, ένας δηθενισμός, μια έπαρση ότι όλα και όλοι μας ήμασταν γαμάτοι. Ο μόνιμος Ζορμπάς, που όμως τελειώνει ρηχά στο χασαποσέρβικο και στο ώπα. Με την κρίση, παρόλο που ήρθε ένας αυτοπροβληματισμός για πολλούς, δυστυχώς όμως έκανε πιο δυνατή την εμφάνισή του και ο ρατσισμός και ο εθνικισμός που διέπει πολύ κόσμο στην Ελλάδα. Είναι μεγάλο θέμα και πολύπλοκο. Το να μένεις εκτός Ελλάδας λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός. Βλέπεις όλα τα κακά της χώρας και των κατοίκων της πιο καθαρά και έντονα.

Βήμα του Πολιτισμού και της Πολιτικής, της Οικολογίας και της Δημιουργίας

Συζήτηση4 Σχόλια

  1. ΜΑΡΙΑ ΡΟΖΑΚΗ

    Κορίτσι μου…απόλαυσα τον λόγο σου!!! ουσιαστικός και εύστοχος…χαίρομαι που φιλοξενούνται από τα έντυπα, τέτοιου εί
    δους άρθρα!!! υπογράφει μιά λάτρης του νησιού σου…..
    Μαρία Ροζάκη… Κάτω Παναγιά, Κυλλήνη, Ν. Ηλείας

Reply To ΜΑΡΙΑ ΡΟΖΑΚΗ Cancel Reply