Οι Βούλγαροι ΠΑΟΚτζήδες, οι σκύλοι – αράπηδες του Ζαμπέτα και οι «λάθρο» της ΔΑΚΕ στη Λέσβο

του Μιχάλη Μπάκα

Λες και πολλούς λόγους δεν είχαμε να φαγωθούμε, βρήκαμε κι’άλλους. Πριν 2 περίπου μήνες δημοσιεύτηκε έκκληση από την εισαγγελία του Αρείου Πάγου για τη μη χρήση του όρου «λαθρομετανάστης», ως μειωτικού για την προσωπικότητα των ανθρώπων όρου, ιδιαίτερα από αυτούς που ασχολούνται με ανηλίκους όπως οι εκπαιδευτικοί. Από την εισαγγελία τονίστηκε ότι «με αυτό τον τρόπο θα συμβάλουμε όλοι στην εξάλειψη φαινομένων ξενοφοβίας και ρατσισμού».

Κόντρα σε αυτήν προτροπή, σε μια περίοδο μεγάλης έντασης στη Λέσβο με την παραμονή πάνω από 10 χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στο νησί, κάποιοι προφανώς επεδίωξαν να συμβάλουν σε φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας. Το ΔΣ της ΕΛΜΕ Λέσβου με πλειοψηφία 4-3, στηριζόμενο στις 4 ψήφους των μελών της ΔΑΚΕ, πρόκρινε και πρότεινε τη χρήση του όρου «λαθρομετανάστης» από τους εκπαιδευτικούς – μέλη του σωματείου της. Η επιλογή του χρόνου δεν είναι τυχαία καθώς συμπίπτει και με την αναμενόμενη υποδοχή προσφυγόπουλων στα σχολεία των νησιών μας. Ο Πρόεδρος μάλιστα της ΔΑΚΕ, επεξηγώντας την σχετική του εισήγηση για τη χρήση του όρου «λάθρο» για τους παράτυπα εισερχομένους στη χώρα, επικαλέστηκε το λεξικό Μπαμπινιώτη αλλά και ομιλίες του βουλευτή Λέσβου κ. Αθανασίου, που θεωρείται ο απόλυτος κυρίαρχος της ΝΔ στη Λέσβο αλλά τουλάχιστον δημόσια από όσο ξέρουμε ποτέ δεν έχει χρησιμοποιήσει τον όρο αυτό.

Οι λέξεις δεν είναι ουδέτερες, έχουν δυναμική και η ερμηνεία τους είναι διαφορετική σε κάθε χρονική περίοδο ανάλογα και με τις κοινωνικές συνθήκες. Τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η λέξη «νέγρος» που ενώ σαν έννοια περιγράφει απλά τους μαύρους ανθρώπους ακριβώς επειδή έχει προσβλητική χροιά έχει πάψει πλέον να χρησιμοποιείται από επίσημα χείλη στις ΗΠΑ. Ας θυμηθούμε τον Γιώργο Ζαμπέτα όπου στο γνωστό του τραγούδι τραγουδάει για τον “αράπη, το μαύρο, το σκύλο, τον μπλάκ,, τον ταμ ταμ ταμ” το 1961, μια περίοδο που δεν υπήρχαν έγχρωμοι καθόλου στην Ελλάδα, όλα αυτά για τις μελαμψές βεδουίνες ακούγονταν πολύ εξωτικά και όλοι γέλαγαν με τον πλακατζή Ζαμπέτα. Θα μπορούσε σήμερα να κυκλοφορήσει αυτό το τραγούδι; Προφανώς όχι. Η λέξη «αδερφή» χρησιμοποιείται μειωτικά για τους ομοφυλόφιλους άντρες, πέρα από την πραγματική της έννοια, και είναι προφανέστατα προσβλητική. Εάν χρησιμοποιήσω σήμερα το ρήμα «γαμέω» κατά ενός συνομιλητή μου θα μου κάνει μήνυση για εξύβριση και φοβάμαι ότι εάν επικαλεστώ τη χρήση της λέξης ως «νυμφεύομαι» στην αρχαία ελληνική, το δικαστήριο δεν θα με δικαιώσει.

Αλλά αφού ο πρόεδρος της ΔΑΚΕ καθηγητών επικαλείται το λεξικό Μπαμπινιώτη ας θυμηθούμε άλλη μια υπόθεση. Πριν 20 χρόνια, το 1998 κυκλοφορεί το λεξικό και υπήρχαν εκτεταμένες αντιδράσεις καθώς στο λήμμα «Βούλγαρος» ο μετέπειτα πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά και Υπουργός Παιδείας έδινε τον ορισμό: «1.αυτός που γεννήθηκε στη Βουλγαρία ή κατάγεται από εκεί, 2 (καταχρ. – υβριστ.) ο οπαδός ή παίκτης ομάδας της Θεσσαλονίκης (κυρ. του ΠΑΟΚ).» Όπως θυμόμαστε όλοι σημειώθηκαν εκτεταμένες αντιδράσεις για το θέμα ιδιαίτερα στη Βόρειο Ελλάδα, ασκήθηκαν ασφαλιστικά μέτρα κατά της κυκλοφορίας του λεξικού, τα οποία αρχικά είχαν πετύχει την κυκλοφορία του καθώς η λέξη είχε χαρακτηριστεί υβριστική και προσέβαλλε την προσωπικότητα των οπαδών του ΠΑΟΚ και κατ’επέκταση όλων των βορειοελλαδιτών. Παρόλαυτα τελεσίδικα στον Άρειο Πάγο αναιρέθηκε η πρωτόδικη απόφαση και ο καθηγητής Μπαμπινιώτης κέρδισε την κυκλοφορία του λεξικού με τη χρήση του όρου «Βούλγαρος» για του ΠΑΟΚτζήδες. Παρόλο που υπάρχει το λήμμα στο λεξικό Μπαμπινιώτη που επικαλείται, προφανέστατα η ΕΛΜΕ Λέσβου δεν θα προτείνει στους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν τον όρο «Βούλγαροι» για τους οπαδούς της πιο λαοφιλούς ομάδας της Μακεδονίας, ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές που το μακεδονικό ζήτημα είναι και πάλι στην επικαιρότητα. Γιατί ο όρος είναι ξεκάθαρα υβριστικός όπως είναι και ο όρος «λάθρο» και γιαυτό το λόγο φοβάμαι εν γνώσει της θέλει να τον προβάλλει η ΔΑΚΕ, ακριβώς για να προσβάλει ξεκάθαρα πρόσφυγες και μετανάστες που είναι στο νησί μας. Θα μπορούσαν να τους λένε «πιθήκια» όπως κάνουν ρατσιστές ακροδεξιοί αλλά προφανώς ντρέπονται να το κάνουν, τουλάχιστον δημόσια. Οι λέξεις λοιπόν δεν είναι αθώες, όλοι το ξέρουμε, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας…

Αντί Υστερογράφου. Μήπως τελικά «λάθρο» ήταν και ο ιδρυτής της παράταξης της ΝΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν ταξίδεψε στη Γαλλία το Δεκέμβρη του 1963, χρησιμοποιώντας πλαστό διαβατήριο με το όνομα «Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης»;