Στη Χίο το 16ο αιώνα, οι πέρδικες ήταν… αμέτρητες και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό εξημερωμένες! Αυτό μαρτυρούν γνωστοί ευρωπαίοι περιηγητές που είχαν εκπλαγεί από την περδικοτροφεία στη Χίο!
To 1546 ο Γάλλος περιηγητής Jean Chesneau ευρισκόμενος στη Χίο σημειώνει για τις ήμερες πέρδικες ότι αποτελούν μαζί με τα μαστιχόδεντρα τα αξιοπερίεργα του νησιού και προκαλούν εντύπωση σ’ όλους τους ξένους: «Στην Ελλάδα οι πέρδικες είναι εξημερωμένες όπως σε μας οι όρνιθες. Υπάρχουν δύο είδη: με κατακόκκινο ράμφος και με μαύρο. Υπάρχουν και μπεκάτσες που οι Χιώτες αποκαλούν ορνιθοσκαλίδες (οι Κρητικοί τις λένε σκαλόρνιθες) Τις πέρδικες τις πιάνουν μικρές και τις τρέφουν όλο το χειμώνα. Όταν μεγαλώσουν τις αφήνουν ελεύθερες στα βουνά να βοσκήσουν συντροφιά με τις άγριες. Το βράδυ έχουν σμίξει άγριες και ήμερες. Οι δούλοι τις βλέπουν από μακριά και κράζουν τις ήμερες «έλα δω, έλα δω, καρδούλα μου». Και τότε κάθε μια τρέχει στο σπίτι του αφεντικού της, ενώ οι άγριες πετούν στα βουνά τους».
Και λίγα χρόνια αργότερα το 1551 ο επίσης Γάλλος Nikolas Nikolay περνώντας από τη Χίο επανέρχεται στο ίδιο θέμα γράφοντας στο βιβλίο που θα εκδοθεί το 1557. «Το πιο αξιοπερίεργο του νησιού είναι οι εξημερωμένες πέρδικες. Αναρίθμητες μεγάλες κόκκινες πέρδικες που περιφέρονται σε μερικά χωριά του νησιού ήμερες όπως οι δικές μας οι όρνιθες. Οι χωρικοί τις στέλνουν την ημέρα να βοσκήσουν στα βουνά και το βράδυ, τα παιδιά που τις φυλάνε, τις ξαναφέρνουν στα σπίτια τους με σφυρίγματα και τραγούδια. Κι επειδή αυτές οι πέρδικες συνήθισαν (κάθε κοπάδι αποτελείται από 300 πάνω κάτω) ακολουθούν τον οδηγό τους κι εκείνος τις ξαναφέρνει στο χωριό. Αν όμως τις μεταφέρεις έξω από το νησί αγριεύουν».
Τέλος στις περίφημες πέρδικες της Χίου θα αναφερθεί το έτος 1555 και ο βαρώνος du Busbec στις επιστολές του. Ο ίδιος ταξίδεψε ποτέ στο νησί αλλά, όπως βεβαιώνει, φρόντισε να διασταυρώσει τις πληροφορίες του: «Κάθε αυγή ο δημόσιος βοσκός τις κράζει με σφύριγμα. Τρέχουν τότε όλες κοπάδια-κοπάδια, μαζεύονται στο δρόμο και τον ακολουθούν, όπως στον τόπο μας τα πρόβατα, στα χωράφια όπου όλη την ημέρα λιάζονται και βόσκουν. Και το βράδυ, πάλι μ’ ένα σφύριγμα ξαναγυρίζουν στο χωριό και κάθε μια βρίσκει την κούρνια της. Και να πώς αποκτούν αυτή τη συνήθεια: μόλις βγουν από τ’ αυγό, οι χωρικοί βάζουν τα πουλάκια στον κόρφο τους, τα ζεσταίνουν επί δυο μέρες και τα τρέφουν με σίελο πλησιάζοντας το στόμα τους στο ράμφος. Έτσι ημερώνουν, εξοικειώνονται και δαμάζονται, όπως και τα άλλα ζώα που εκδηλώνουν περισσότερο από τον άνθρωπο την ευγνωμοσύνη τους και δεν λησμονούν εκείνους που τα έθρεψαν».
Συζήτηση1 σχόλιο
Όπως είναι στους περισσότερους γνωστό πράγματι υπήρχαν μεγάλοι πληθυσμοί νησιώτικης πέρδικας στη Χίο ακόμα και μέχρι τις δεκαετίες του 60 και 70.
Σήμερα σε καμία των περιπτώσεων δεν υπάρχουν αυτοί οι πληθυσμοί και οι λόγοι είναι πάρα πολλοί.
Η εγκατάληψη των καλλιεργειών ειδικά στη Βόρεια Χίο είναι ένας από τους κυριότερους λόγους. (μείωση παρεχόμενης τροφής)
Ένας άλλος λόγος είναι η αλλαγή του κλήματος η οποία περιόρισε σημαντικά τις ποσότητες νερού που υπήρχαν κάποτε στη Βόρεια Χίο. Να μη ξεχνάμε ότι λειτουργούσαν κάποτε νερόμυλοι μέσα στις Κορακιές που σήμερα απλά μας θυμίζουν μια άλλη εποχή.
Άλλος παράγοντας σοβαρός είναι η συνήθεια που υπήρχε παλιότερα να μαζεύουν τα αυγά της πέρδικας από τις φωλιές κατά την περίοδο αναπαραγωγής.
Σίγουρα θα πρέπει να αναφερθούμε στην λαθροθηρία παλαιότερα σε μεγάλα ποσοστά σήμερα σε πολύ λιγότερα.
Αν προσέξουμε οι περιηγητές αναφέρουν δυο είδη πέρδικας με κόκκινο ράμφος και μαύρο ράμφος.
Για ενημέρωση και μόνο των αναγνωστών σας το είδος της πέρδικας Τσούκαρ έχει 7 υποείδη. Εμάς εδώ ενδημεί η νησιώτικη πέρδικα με κόκκινα πόδια και κόκκινο ράμφος. Πέρδικα Τσούκας με μαύρο ράμφος και μαύρα πόδια δεν υπάρχει. Στο είδος που αναφέρονταν οι περιηγητές είναι η Φραγκολίνα. Αυτό το είδος ενδημούσε σε όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου όπου σταδιακά τις δεκαετίες του 40, 50 και 60 σχεδόν εξαφανίστηκε από όλο το Αιγαία. Κάποια λίγα ζευγάρια είχαν εντοπιστεί στην Σάμο πολύ παλιά και υπάρχει ένας σοβαρός πληθυσμός στην Κύπρο.
Οι λόγοι εξαφάνισης του είδους δεν έχουν καταγραφεί κάπου ούτε γνωρίζουμε με σιγουριά αν απωθήθηκε σταδιακά από άλλο ενδημικό είδος (πέρδικα).
Η Φραγκολίνα είναι μεγαλύτερη από την πέρδικα και μικρότερη από το Φασιανό, δεν ζει σε κοπάδια αλλά μόνο με ζευγάρι του, έχει συμπεριφορά φασιανού και ειδικά το αρσενικό έχει υπέροχους χρωματισμούς.
Σας ευχαριστώ