Η τουριστική ανάπτυξη της Χίου προϋποθέτει φθηνές και αξιόπιστες συγκοινωνίες προς τα χωριά της

του Δημήτρη Αντωνόγλου

Διαχρονικά, η αντίληψη για την τουριστική ανάπτυξη στη χώρα μας, περιστρέφεται μονοδιάστατα γύρω από την προβολή και τη διαφήμιση. Αυτό αποτελεί και μια από τις κυριότερες παθογένειες του Ελληνικού Τουρισμού. Δηλαδή όλη η προσπάθεια, εξαντλείται στο πως θα πειστούν να περάσουν οι τουρίστες από το εξωτερικό (στον εσωτερικό τουρισμό δε, δίνεται ελάχιστη σημασία) τα σύνορα της χώρας, για να μπουν σε ένα ξενοδοχείο. Από εκεί και πέρα, η ουσία της ταξιδιωτικής εμπειρίας επαφίεται στους ίδιους και τα τουριστικά πρακτορεία, χωρίς κανέναν σχεδιασμό από οποιοδήποτε επίπεδο διοίκησης, που να στοχεύει στην ικανοποίηση των προσδοκιών τους.

Η ίδια φιλοσοφία επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια και σε τοπικό επίπεδο. Υπήρξε αδυναμία αντίληψης της ανάγκης διαχείρισης της Χίου ως τουριστικού προορισμού και περιοριστήκαμε σε οργάνωση γιορτών, παρουσία σε εκθέσεις, και παραγωγή διαφημιστικών εντύπων. Όχι πως αυτές οι ενέργειες ήταν περιττές, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν επαρκούσαν. Μάλιστα κάποιες είχαν λανθασμένη στόχευση. Για παράδειγμα, οι εκθέσεις έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στο retail (δηλαδή να φέρουν τουρίστες που είδαν την παρουσία μας στην έκθεση), ενώ είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για business to business, το οποίο βέβαια χρειάζεται μια τελείως άλλου τύπου οργάνωση. Συνεργασία με εταιρείες δημοσίων σχέσεων που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν επαφές μεταξύ των ντόπιων επιχειρηματιών του Τουρισμού και των αντίστοιχων στις χώρες προέλευσης των τουριστών.

Οι προσπάθειες των υπαλλήλων του Δήμου και της Περιφέρειας σε όλες τις δράσεις που έγιναν, ήταν αξιέπαινες παρότι δεν υπήρχε συνολικός τουριστικός σχεδιασμός, ιεράρχηση, στόχευση και καθοδήγηση από τους αιρετούς. Ειδικά την τελευταία χρονιά είδαμε μια σοβαρή προσπάθεια από το άριστα επιστημονικά καταρτισμένο προσωπικό της περιφέρειας που αφορούσε τη δημιουργία των πρώτων εντύπων (χρειάζονται αρκετά περισσότερα), τα οποία παρέχουν ουσιαστική πληροφόρηση στους τουρίστες. Έγινε έτσι μια αρχή.

Όμως, όλη αυτή η δουλειά έχει ελάχιστο ουσιαστικό αντίκτυπο αν δεν διευκολύνεις τον τουρίστα που ταξιδεύει μεμονωμένα και όχι με πρακτορείο, να φτάσει στα σημεία που δημιουργείται η τουριστική εμπειρία. Και οι μεμονωμένοι τουρίστες, είναι αυτοί που ενδιαφέρονται για δραστηριότητες που σχετίζονται κυρίως με τον άνθρωπο, πολιτισμό, το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον. Πρόκειται για τουρίστες, με αποδεδειγμένα μεγαλύτερη κατά κεφαλήν δαπάνη από αυτούς των γκρουπ, που αγοράζουν συνήθως σε πακέτο, «ήλιος, άμμο, θάλασσα». Και όχι μόνο μεγαλύτερη δαπάνη, αλλά δαπάνη που διαχέεται σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και χωρικές ενότητες και αξιοποιεί τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα μεγιστοποιώντας τις επιδράσεις των Κευνσιανών πολλαπλασιαστών στην τοπική οικονομία, δημιουργώντας τοπικές θέσεις εργασίας σε πληθώρα οικονομικών δραστηριοτήτων. Το σύνθετο προϊόν, με σχεδιασμένες θεματικές δραστηριότητες και αειφορική διάσταση ταιριάζει γάντι στην κλίμακα και την τουριστική προσφορά της Χίου και είναι και το μόνο που έχει ελπίδα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της εποχικότητας και της άνισης χωρικής συγκέντρωσης.

Δεν νομίζω πως υπάρχει άνθρωπος, που δεν αντιλαμβάνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πόρων που συνθέτουν την τουριστική ελκυστικότητα βρίσκεται στην περιφέρεια της Χίου. Το μυστήριο που δημιουργούν ακινητοποιώντας τον χρόνο, οι μεσαιωνικοί οικισμοί της Βέσσας, των Μεστών και του Ανάβατου, το άγριο τοπίο της Αμανής που σε προκαλεί να δοκιμαστείς σε τραχιά μονοπάτια να εξερευνήσεις σπήλαια ή να βουτήξεις σε παραλίες που δεν άγγιξε ποτέ το ανθρώπινο χέρι, το σχεδόν ανεπαίσθητο άρωμα που σε καθοδηγεί στους ερυθροκίτρινους λαβύρινθους που δημιουργούν τα πετρόκτιστα τοιχογύρια του Κάμπου, όλα βρίσκονται σε απόσταση από την άναρχα δομημένη πόλη της Χίου που παραμένει σήμερα μαρτυρία του τι σημαίνει «ανάπτυξη» χωρίς αειφορική φιλοσοφία.

Οποιαδήποτε σκέψη για θεματικό Τουρισμό φαντάζει αστεία όταν δεν υπάρχει συγκοινωνία ούτε καν για την Νέα Μονή, που αποτελεί μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της Unesco και όταν οι μεσαιωνικοί οικισμοί και τα Μαστιχοχώρια δεν συνδέονται μεταξύ τους.

Το Χιακό τοπίο είναι ένα παζλ διάσπαρτων μοναδικών αισθητηριακών εκπλήξεων. Για να το συναρμολογήσει όμως ο Τουρίστας σε μια συγκινησιακά φορτισμένη τουριστική εμπειρία, που θα τη διηγηθεί στους φίλους του ή στο blog του γεμάτος υπερηφάνεια για τον θησαυρό που ανακάλυψε, πρέπει πρώτα από όλα να μπορεί να φτάσει στα σημεία που βρίσκονται τα κομμάτια του.

Αυτή τη στιγμή ο ανεξάρτητος τουρίστας μπορεί να το κάνει μόνο με ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο. Και αυτή είναι μια επιλογή που ανεβάζει σημαντικά το κόστος του ταξιδιού του, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητα της Χίου ως τουριστικού προορισμού. Όμως ακόμη και αν όλοι διέθεταν χρήματα για ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο, δημιουργούνται άλλα προβλήματα, όπως επιβάρυνση του περιβάλλοντος και του οδικού δικτύου και υπερβολική συγκέντρωση αυτοκινήτων στις εισόδους των χωριών. Σε περιόδους αιχμής δε, θα δημιουργείται και πρόβλημα επάρκειας ικανού αριθμού αυτοκινήτων που μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση.

Είναι λοιπόν αναγκαία συνθήκη για την τουριστική ανάπτυξη, η ύπαρξη φθηνής και αξιόπιστης μαζικής συγκοινωνίας ανάμεσα στην πόλη της Χίου και την περιφέρεια της. Εκτός του τουρισμού όμως, η αναβάθμιση των εσωτερικών συγκοινωνιών στο νησί θα επιφέρει σημαντική βελτίωση και στην ποιότητα ζωής των κατοίκων του, ειδικά εκείνων που για οικονομικούς, ιατρικούς, ή άλλους λόγους δεν μπορούν να οδηγήσουν αυτοκίνητο. Επομένως μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι είναι επιτακτική ανάγκη, η Δημοτική αρχή, να λύσει αυτό το χρόνιο πρόβλημα.