γράφει ο Κώστας Ζαφείρης
Ό,τι πιο κοντινό σε ποταμό είχαμε στην πόλη μας ήταν ο χείμαρρος Παρθένης. Από τα χρόνια του σχολείου θυμάμαι ότι αυτό μας έφερναν ως παράδειγμα οι δάσκαλοί μας στο μάθημα της Γεωγραφίας. Περνούσαμε κιόλας από τα δυο γεφύρια του, το παραλιακό και το άλλο στο Βαρβάσι. Το χειμώνα βλέπαμε την ορμητική ροή του, τους καλοκαιρινούς μήνες το λιγοστό νερό του σχεδόν στάσιμο. Κάποιες φορές είχαμε περπατήσει μέσα από τις καλαμιές στις παρυφές του. Κάποιοι παλιότεροι θυμούνται ακόμα και τα υπαίθρια φαγοπότια τις Καθαροδευτέρες στις όχθες του.
Σήμερα Παρθένης δεν υφίσταται. Το τελευταίο προς τη θάλασσα κομμάτι του σκεπάζεται βάναυσα με μπετόν και άσφαλτο. Εγκιβωτίζεται, τι αποτρόπαιος, μακάβριος όρος. Για να εξυπηρετηθούν ανάγκες της κυκλοφορίας των οχημάτων (η σκοπιμότητα και η χρησιμότητα των οποίων έχει πάντως αμφισβητηθεί) ο ποταμός εξαφανίζεται από το πρόσωπο της γης. Θα δώσει τη θέση του σε έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας. Κι αυτό την εποχή που στην υπόλοιπη Ευρώπη η τάση είναι να απελευθερώνεται η ροή των υδάτων, να αναιρούνται τα έργα εγκιβωτισμού που έγιναν τις προηγούμενες δεκαετίες.
Σκέφτομαι ότι η περίπτωση του Παρθένη αποκαλύπτει πολλά για τη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον. Μια σχέση επιβολής. Για να αποδείξουμε την ανωτερότητά μας επεμβαίνουμε, αλλοιώνουμε, καταστρέφουμε. Οι ανάγκες μας, ή ό,τι θεωρούμε ανάγκες μας, είναι πάνω από το περιβάλλον, την ομορφιά του τοπίου, την φυσική τάξη των πραγμάτων. Τα ίχνη που θα αφήσουμε στο μέλλον θα είναι μια ασφάλτινη ευθεία που θα εγκιβωτίζει το ποτάμι. Εκεί που έτρεχαν νερά, στο μέλλον θα περνούν αυτοκίνητα, εκεί που είχε παρόχθια βλάστηση θα περισσέψει το τσιμέντο. Αυτό θα είναι το έργο μας. Κάποιοι θα κόψουν χαμογελαστοί και υπερήφανοι κορδέλες εγκαινίων στον τάφο του ποταμού. Αυτό θα μείνει από μας. Και μελαγχολώ καθώς φέρνω στο νου μου τους στίχους του ποιητή:
«Δὲν ἔχουμε ποτάμια δὲν ἔχουμε πηγάδια δὲν ἔχουμε πηγές,
μονάχα λίγες στέρνες, ἄδειες κι αὐτές, ποὺ ἠχοῦν καὶ ποὺ
τὶς προσκυνοῦμε.
Ἦχος στεκάμενος κούφιος, ἴδιος μὲ τὴ μοναξιά μας
ἴδιος μὲ τὴν ἀγάπη μας, ἴδιος μὲ τὰ σώματά μας.»¹
¹ Γιώργος Σεφέρης: Μυθιστόρημα
Συζήτηση3 Σχόλια
Πνίγονται τα ποτάμια μου
μέσα στα φράγματά σας
Άγγελος Ερατεινός
Ποταμοί δε σεθεν πυρος αμβροτου
τικτουσιν επειρατον αμεραν
Κι οι ποταμοί της αθάνατης φωτιάς σου
γεννούν την αξιαγάπητη ημέρα
Μεσομήδης 2ος αι. μ.Χ.
την εκβολή την χάσαμε… της κόρης το γεφύρι μπορούμε να το προλάβουμε. Δίπλα μες στον ποταμό έχει τώρα μία στάνη και κατά καιρούς πάνε και πετάνε μπάζα.