της Ματρώνας Αποστολίδη
Η εκπαίδευση μαθητών με σοβαρές αναπηρίες συνιστά ένα σημαντικό πεδίο ενασχόλησης στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια καθώς, όσο αναγκαία και απαραίτητη φαντάζει, τόσο εξακολουθεί το κράτος να εμφανίζεται ανεπαρκές, προκειμένου να στηρίξει τις δομές σε όλες τις βαθμίδες ειδικής εκπαίδευσης.
Μια ποιοτική έρευνα, που εκπονήθηκε το 2015 με τη συνεργασία 30 γονέων μαθητών του Ειδικού Νηπιαγωγείου, του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου και του ΕΕΕΕΚ Χίου, ανέδειξε τη θετική στάση των γονέων απέναντι στην εκπαίδευση των παιδιών τους, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και ενίοτε παρακωλύουν την ανεμπόδιστη φοίτηση στα ειδικά πλαίσια.
Από την καταγραφή των απαντήσεων συμπερασματικά διαπιστώθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των γονέων παιδιών με αναπηρία ενημερώνεται έγκαιρα αναφορικά με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών τους, καθώς και για τα πλαίσια στήριξής τους, κυρίως από τα Κ.Ε.Δ.Δ.Υ και τους ειδικούς επιστήμονες που παρακολουθούν το παιδί. Οι ελάχιστες περιπτώσεις που ολιγωρούν, αφορούν είτε σε γονείς που δεν αποδέχονται έγκαιρα την αναπηρία του παιδιού τους είτε λόγω χαμηλού κοινωνικο-πολιτιστικού επιπέδου τους.
Τα θετικά συναισθήματα που βιώνουν οι γονείς (και περισσότερο οι πατέρες) κατά την αρχική φοίτηση των παιδιών τους σχετίζονται με την έναρξη της κοινωνικής συμμετοχής του παιδιού τους ενώ τα αρνητικά πηγάζουν κυρίως από το άγχος και την ανασφάλεια και αφορούν ως επί το πλείστον στις μητέρες.
Κατά τη διάρκεια της φοίτησης, όλοι οι γονείς έχουν ξεπεράσει την αγωνία και νιώθουν ικανοποίηση από την εξέλιξη των δεξιοτήτων του παιδιού. Το άγχος επανέρχεται, όταν οι μαθητές πλησιάζουν στην αποφοίτησή τους από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, εφόσον δεν υπάρχει οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο για να τους δεχτεί στη συνέχεια.
Η συνεργασία μεταξύ σχολείου-οικογένειας είναι ικανοποιητική, με ουσιαστικές παρεμβάσεις από πλευράς εκπαιδευτικών και διάθεση επικοινωνίας από τους γονείς και οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εξωστρέφεια και τον επαγγελματισμό του εκπαιδευτικού προσωπικού της μονάδας φοίτησης. Κυρίως αφορά σε θέματα ενημέρωσης για τις ανάγκες του παιδιού, καθοδήγησης και κοινής εκπαιδευτικής παρέμβασης, καθώς και σε θέματα λειτουργίας της μονάδας. Ωστόσο, στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι το μορφωτικό και κοινωνικοπολιτιστικό επίπεδο των γονέων αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των δυο πλευρών.
Η γονική συμμετοχή παραμένει σε υψηλά επίπεδα σε όλη τη διάρκεια της σχολικής φοίτησης των παιδιών, ιδιαίτερα όταν ο βαθμός αναπηρίας τους είναι μεγάλος.
Ο ρόλος του σχολείου και πιο συγκεκριμένα η ύπαρξη κατάλληλου και οργανωμένου πλαισίου φοίτησης και η κατάρτιση και επαγγελματική συνέπεια των εκπαιδευτικών είναι, σύμφωνα με τις απόψεις των γονέων, καθοριστικοί παράγοντες για τη βελτίωση των γνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, ανεξάρτητα από την ηλικία και το βαθμό αναπηρίας του μαθητή.
Ως προς τη στήριξη της εκπαίδευσης από την πολιτεία, οι περισσότεροι γονείς εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους σε θέματα υλικοτεχνικής υποδομής, μεταφοράς των μαθητών προς και από το σχολείο και έγκαιρης στελέχωσης της σχολικής μονάδας.
Η επαγγελματική αποκατάσταση φαντάζει αδύνατη για ένα μεγάλο ποσοστό των γονέων εξαιτίας του μεγάλου βαθμού αναπηρίας του παιδιού. Στις λίγες περιπτώσεις, στις οποίες θα ήταν εφικτή, προτάσσεται ως εμπόδιο η ολιγωρία της πολιτείας στη θέσπιση πολιτικών και μέτρων στον τομέα της απασχόλησης αλλά και οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα.
Η εργασία αυτή παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ειδικής Εκπαίδευσης με Διεθνή Συμμετοχή (Νοέμβριος 2017) και αποτέλεσε μια προσπάθεια καταγραφής των απόψεων των γονέων, με στόχο την παροχή ολοκληρωμένης και ουσιαστικής εκπαιδευτικής αντιμετώπισης μαθητών με σοβαρή αναπηρία, προκειμένου να μειωθούν στο ελάχιστο οι περιορισμοί που θέτει η διαφορετικότητα αυτών των παιδιών.
Πηγή: Πουλιανός, Κ. (2015). Απόψεις γονέων μαθητών με σοβαρές αναπηρίες για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Ρόδος: Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία).
