Αναβίωση του εθίμου του Άη Γιαννη του Φανιστή το Σάββατο 23 Ιουνίου 2018 υπό τους ήχους των κρουστών της μπάντας Brasilionico Grupo Percussivo
Ευχαριστούμε το chiosphotos.gr για την παραχώρηση των πλάνων από την περσινή εκδήλωση!
Posted by Brasilionico Grupo Percussivo on Tuesday, June 19, 2018
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος η Εθελοντική Ομάδα «Το Κάστρο της Χίου – Ένας Χαμένος Παράδεισος», σε συνεργασία με την μπάντα Brasilionico Grupo Percussivo, διοργανώνουν το Σάββατο 23 Ιουνίου 2018, ανήμερα της εορτής του Άη Γιάννη του Φανιστή, την αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα. Γύρω στις 9:30 το βράδυ, κοντά στα Οθωμανικά Λουτρά του Κάστρου της Χίου κάτοικοι του Φρουρίου και αλλά και από άλλες περιοχές της πόλης, θα κάψουν τα μαγιάτικα στεφάνια τους, ενώ άνθρωποι όλων των ηλικιών θα πηδούν πάνω από τούς φανούς σε μια ατμοσφαιρική βραδιά με έντονους συμβολισμούς, που θα δονούν τα τύμπανα της γνωστής πλέον μπάντας Brasilionico Grupo Percussivo.
Η μπάντα Brasilionico Grupo Percussivo, είχε κάνει την παρθενική δημόσια εμφάνιση της πριν από 2 χρόνια στην αντίστοιχη εκδήλωση του 2016. Φέτος στα δίχρονα γενέθλιά της, δίνει ραντεβού με τους φίλους της στις 9 το βράδυ του Σαββάτου στην πλατεία Μπεκριδάκη, και όπως αναφέρει σε σχετική ανάρτηση στο FB «Αντί να σβήσουμε κεράκια, θα ανάψουμε φωτιές!». Όσοι είχατε βιώσει την περσινή «διονυσιακή» βραδιά υποψιάζεστε τι θα επακολουθήσει και φέτος. Όσοι δεν είχατε αυτήν την τύχη, έχετε πολλούς λόγους να μην την χάσετε φέτος.
Λίγα λόγια για το έθιμο
Το έθιμο του Άη Γιάννη του Φανιστή ή Κλήδονα ή ριγανά, έχει ρίζες από την Αρχαία Ελλάδα. Ήταν μέρος ιεροτελεστίας για μαντικές τελετές και ήταν αφιερωμένο στον θεό του ήλιου τον Απόλλωνα. Σύμφωνα μ’ αυτό, οι άγαμες κοπέλες μάντευαν το όνομα του μελλοντικού τους συζύγου τόσο μέσω του Αμίλητου νερού που κουβαλούσαν από τη βρύση, όσο και από τις φωτιές που άναβαν και πηδούσαν. Η λέξη Κλήδονας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κληδών», που σημαίνει οιωνός, αλλά και επίκληση.
Στην αρχαιότητα αυτή τη μέρα λατρευόταν ο Ήλιος. Έτσι στη δύση του οι άνθρωποι άναβαν φωτιές και μάζευαν αρωματικά φυτά και θεραπευτικά βότανα, όπως τη ρίγανη. Στα χριστιανικά χρόνια αυτή η γιορτή αφιερώθηκε στον Αη-Γιάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή του Χριστού, που γιορτάζει στις 24 Ιουνίου το γενέθλιό του να τον ονομάζουν Ριγανά. Μ’ αυτά τα θεραπευτικά φυτά και βοτάνια ο Αη-Γιάννης γιαίνει, πιστεύει ο λαός, δηλ. θεραπεύει. Γι’ αυτό λένε: «Άγιε Γιάννη μου, το κεφάλι μου να γιάννει» ή «να πηδήσω τον φανό να μου φύγει το κακό».
Οι μικρασιάτες του Κάστρου συνέχιζαν αυτό το έθιμο, προς χάριν του Άη Γιάννη άλλα και για την διασκέδασή τους (όπως λέει ο λαός η φτώχια θέλει καλοπέραση). Την παραμονή του Άη Γιάννη οι λεύτερες κοπέλες έφερναν νερό από τρείς βρύσες χωρίς να μιλούν, αν κάποια μιλούσε έπρεπε να το χύσουν και να το ξαναφέρουν φαντάζεστε τι καλαμπούρι γινόταν. Μετά έριχναν όσοι ήθελαν μέσα στο βάζο με το αμίλητο νερό ένα αντικείμενό τους. Ακολουθούσαν οι φωτιές όπου έκαιγαν τα μαγιάτικα στεφάνια τους εκεί γινόταν χαμός από τα παιδιά που δεν χόρταιναν να πηδούν αλλά και από τους μεγάλους, που περίμεναν υπομονετικά να πέσει η φωτιά για να μπορέσουν να τη περάσουν.
Την άλλη ημέρα το βραδάκι μαζευόταν στην γειτονιά και άνοιγαν τον Κλήδονα. Οι πιο αθυρόστομοι και καλαμπουρτζήδες της γειτονιάς, έβαζαν το χέρι τους και έπιαναν ένα αντικείμενο από το βάζο χωρίς να ξέρουν ποιανού είναι και έλεγαν ένα στιχάκι ως επί το πλείστον σατιρικό.
«Αυτό το έθιμο το γνώρισα από παιδί στη γειτονιά μου και όλα τα παιδιά ζούσαμε με λαχτάρα από το Πάσχα και μετά για αυτή τη μέρα. Κατάφερα να το συνεχίζω μέχρι και σήμερα, τουλάχιστον τις φωτιές, για να βλέπω τη χαρά στα πρόσωπα των παιδιών, τις αναπολήσεις στα πρόσωπα των γηραιότερων και να νοιώθω και εγώ λίγο τη λαχτάρα εκείνης της εποχής», περιγράφει η Γιασεμή Μονιού, κάτοικος του οικισμού του Κάστρου!