«Ιστορία τελειωμένη, ιστορία δίχως τελειωμό»

0

γράφει ο Τέλης Τύμπας

Από την περίοδο που ξεκίνησε το καλοκαίρι και έκλεισε χθες θα θυμάμαι περισσότερο απ’ όλα την προσπάθεια να ανοίξει ένας δρόμος κατειλημμένος από όλων των ειδών τα εμπόδια: o διάδρομος των τυφλών στο πεζοδρόμιο της παραλίας της Χίου. Προσπάθεια που αντιμετωπίστηκε με ειρωνεία, χλεύη και απειλές από αυτούς που καταλάμβαναν αυτό το δρόμο λόγω άγνοιας (και της βίας που πάντα τη συνοδεύει) ή συμφερόντων. Αντιμετώπιση που έτυχε της ανοχής, της αδιαφορίας ή της απώθησης από την αρμόδια τοπική εξουσία, εκτελεστική ή δημοτική, όργανα και πρόσωπα. Κάποια από τα μικρότερα εμπόδια παραμερίστηκαν με την προσπάθεια, έμειναν όμως πολλά και μεγάλα κι έτσι ο δρόμος παρέμεινε τελικά αδιάβατος. Αποτυχία φέτος (όχι για πρώτη φορά), η περίοδος πέρασε και ολοκληρώθηκε με τον δρόμο κλειστό. Απομόνωση της προσπάθειας και ήττα. Κι έτσι δεν διάβηκαν τον δρόμο αυτό ούτε και φέτος αυτοί που τον χρειάζονταν. Δεν θα μπορούσαν άλλωστε να τον διαβούν καθώς ήταν κλειστός λόγω εμποδίων. Αυτοί που χρειάζονταν αυτόν τον δρόμο έμειναν τελικά στο σπίτι τους. Έγκλειστοι, εξαρτημένοι. Κι έτσι δεν υπάρχει κάτι που να αποδεικνύει ότι πράγματι υπάρχουν και χρειάζονται τον δρόμο. Μοιάζει να μην είχε τελικά νόημα η προσπάθεια για να παραμεριστούν τα εμπόδια. Ιστορία τελειωμένη. Έτσι τουλάχιστον φαίνεται σήμερα, την επομένη του τέλους μιας περιόδου προσπαθειών.

Τα φαινόμενα όμως μπορεί και να απατούν. Κι αυτό δεν το λένε μόνο κάποιοι ιδιότροποι που επιμένουν στην κριτική παράδοση του μαρξισμού. Το λένε όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας και της νεωτερικότητας, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Καντ, το λένε οι καλύτεροι της γνωσιολογίας και της φιλοσοφίας της επιστήμης. Μπορεί δηλαδή να υπάρχουν τελικά τυφλοί στη Χίο που χρειάζονται τον δρόμο-διάδρομο τυφλών που φέτος το καλοκαίρι δεν καταφέραμε να ανοίξουμε. Μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι πολλοί, με όλων των ειδών τις αναπηρίες, που χρειάζονται τέτοιους δρόμους ανοιχτούς. Επειδή με τον δρόμο αυτό, αν ανοίξει, θα αίρεται η αναπηρία τους. Μειοψηφίες που θα μπορούσαν να συγκροτήσουν μια μεγάλη πλειοψηφία, χειραφετητική για τους ίδιους και για όλους μας. Το σίγουρο είναι ότι χθες έμειναν στο σπίτι τους, δύσπιστοι πλέον ως προς το ότι υπάρχουν κάποιοι που θα σταθούν εκεί με επιμονή για να προσπαθήσουν μαζί τους να ανοίξουν το δρόμο από τα εμπόδια. Φοβισμένοι κι απογοητευμένοι ίσως ότι δεν μπορεί να ανοίξει ο δρόμος, επειδή τα εμπόδια είναι δυσμετακίνητα. Χθες δεν συγκροτήθηκε μια τέτοια πλειοψηφία. Για το αύριο, δεν ξέρω. Εξαρτάται από την προσπάθεια της καθεμιάς και του καθενός μας. «Ιστορία τελειωμένη, ιστορία δίχως τελειωμό», είχε γράψει ο Αλτουσέρ (και μιας και ο νικητής των χθεσινών εκλογών μας καλόμαθε προεκλογικά στα τσιτάτα από τον κορυφαίο μαρξιστή φιλόσοφο, ας θυμηθούμε και μια εκδοχή πιο άμεσα αισιόδοξη για όσους από εμάς, τους χαμένους της περιόδου που έκλεισε χθες, εκτιμούμε ότι πρέπει να επιμείνουμε: «Οι κομμουνιστές, όταν είναι μαρξιστές, και οι μαρξιστές, όταν είναι και κομμουνιστές, δεν είναι ποτέ φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Απλώς μερικές φορές μένουν σχετικά μόνοι»).

Ιστορικός της τεχνολογίας, πανεπιστημιακός

Άφησε σχόλιο