Σμύρνη, Ιστορικός Χάρτης

Το μνημειώδες έργο του Γιώργου Πουλημένου

Για τους λάτρεις της γειτονικής Σμύρνης και της ιστορίας της κυκλοφόρησε πρόσφατα ένας χάρτης πάνω στον οποίο αποτυπώνονται στη σύγχρονη πόλη οι περιοχές, τα μνημεία και τα διάφορα δημόσια κτήρια όπου υπήρχαν πριν την καταστροφή της το 1922.

Πρόκειται για ένα μνημειώδες έργο του Γιώργου Πουλημένου ο οποίος ανέλαβε την έρευνα και τον σχεδιασμό ενώ η τεκμηρίωση και η χορηγία είναι του ιδίου και της Μαριάννας Μαστροσταμάτη. Ο Γιώργος Πουλημένος ασχολείται επαγγελματικά με την ηλεκτρονική τεχνολογία γεγονός που κατέστησε ευκολότερη την χρήση εφαρμογών για την τοποθέτηση των παλαιοτέρων χαρτών πάνω στην σημερινή μεγαλούπολη. Το τυπικά ερασιτεχνικό αλλά ουσιαστικά επιστημονικό ενδιαφέρον του για την Μικρά Ασία ξεκινάει πριν από 40 χρόνια με τις ιστορίες που άκουγε μικρός από τον παππού του ο οποίος καταγόταν από την Κάτω Παναγιά και είχε πολεμήσει στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Ασχολήθηκε εντατικότερα από το 2010 και την επεξεργασία των απομνημονευμάτων του Γιώργη Μηνιώτη που παρουσίασε στο Α’ Συμπόσιο Λεβαντίνων στη Σμύρνη. Ήταν εκείνη την εποχή, μέσα από τη συναναστροφή του με ανθρώπους που ήξεραν την πόλη από διηγήσεις και αναγνώσματα και προσπαθούσαν να προσανατολιστούν, που γεννήθηκε η ιδέα δημιουργίας ενός χάρτη του Yunan Izmir, της παλιάς, Ελληνικής Σμύρνης.

Ο χάρτης είναι τυπωμένος και από τις δύο πλευρές, περιέχει τις δομημένες και αδόμητες περιοχές, τους υφιστάμενους και μη ορθόδοξους, καθολικούς, προτεσταντικούς, αρμένικους, εβραϊκούς, περσικούς και μουσουλμανικούς χώρους λατρείας, είτε αυτοί οικοδομήθηκαν πριν, είτε μετά το 1922, καθώς και διάφορα άλλα μνημεία και δημόσια κτίσματα, ενώ για τα περισσότερα αναφέρονται χρονολογίες έναρξης λειτουργίας, οικοδόμησης και καταστροφής τους. Επίσης περιέχει τις σύγχρονες και τις παλαιότερες ονομασίες των οδών και οριοθετεί τις παλαιές συνοικίες και την πυρίκαυστη ζώνη.

Τα στοιχεία του χάρτη προέρχονται από βιβλία σημαντικών μελετητών της Σμύρνης όπως του Χρήστου Σολομωνίδη και του Ҫinar Atay, από διάφορους παλαιούς χάρτες όπως αυτός του Lamec Saad του 1876 και από διάφορες αεροφωτογραφίες ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγονται οι ιδιαίτερα σημαντικές των ετών 1920 και 1922.

Ο Γιώργος Πουλημένος, μαζί με τον Αχιλλέα Χατζηκωνσταντίνου, συνέθεσε ήδη μία αναπαράσταση του περίφημου Quai, της Προκυμαίας της Σμύρνης, πριν το 1922, πόνημα που βρίσκεται υπό έκδοση, και θα τον ενδιέφερε να φτιάξει στο μέλλον ένα χάρτη της πόλης με τους δρόμους και την διάταξη των κτιρίων στις καμένες γειτονιές που δεν υφίστανται πλέον.

Όσοι επιθυμούν να προμηθευτούν τον Ιστορικό Χάρτη της Σμύρνης μπορούν να επικοινωνήσουν με την Μαριάννα Μαστροσταμάτη στην ηλεκτρονική διεύθυνση mastmar@otenet.gr.

Φωτογραφίες: Βασίλης Αγιαννίδης