του Δημήτρη Τσούχλη
Τις τελευταίες ημέρες προκάλεσε αίσθηση η ανακοίνωση του Δημάρχου ότι κατά την επίσκεψη του στο Πιτυός πληροφορήθηκε από βοσκούς την ύπαρξη καβουριών (στην ομώνυμη άλλωστε περιοχή «Καβουρολάγκαδα»). Μεγαλύτερη όμως ανησυχία προκαλούν οι σκέψεις που ανέπτυξε για την τουριστική «αξιοποίηση» και προβολή τους. Οφείλω λοιπόν μερικές γραμμές στις οποίες επισημαίνω ότι το θέμα δεν προσφέρεται για βιαστικές και προπάντων πρόχειρες προσεγγίσεις εύκολου εντυπωσιασμού διότι πρόκειται για είδος υπό εξαφάνιση το οποίο περιλαμβάνεται στον παγκόσμιο κατάλογο απειλούμενων ειδών. Άλλωστε για όσους ασχολούνται με το φυσικό περιβάλλον της Χίου είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι στην Βόρεια Χίο μεταξύ πολλών προστατευμένων ειδών (λόγω σπανιότητας) υπάρχουν και καβούρια γλυκών υδάτων (για παράδειγμα φωτογραφίες έχουν δημοσιευτεί στο Chia Natura του Π. Σαλιάρη).
Ένας είδος που συγκαταλέγεται στον παγκόσμιο κατάλογο των απειλούμενων υπό εξαφάνιση ειδών
Σε ό,τι αφορά τα καβούρια των γλυκών ή φρέσκων υδάτων της Ελλάδας, η επιστημονική βιβλιογραφία είναι σχετικά περιορισμένη. Γνωρίζουμε ότι ανήκουν στο γένος potamon spp. και στην χώρα μας έχουν καταγραφεί πέντε είδη. Ειδικότερα τα καβούρια της Βόρειας Χίου ανήκουν στο είδος Potamon Ibericum (χωρίς να αποκλείεται η ύπαρξη και άλλων ειδών) το οποίο περιγράφεται αναλυτικά στο κόκκινο βιβλίο απειλούμενων ειδών του πλανήτη της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην τεκμηρίωση της σχετικής ένταξης του είδους στο βιβλίο απειλούμενων ειδών έχει η αναφορά ότι ειδικά για τους νησιωτικούς πληθυσμούς η απειλή εξαφάνισης τους είναι υψηλή εξαιτίας της ασυνέχειας των πληθυσμών που υπάρχουν και της απομόνωσης τους (some of its populations -especially those on islands- are discontinuous and highly fragmented, and the threat level is high).
Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι τα καβούρια που υπάρχουν σε διάφορα σημεία στην ευρύτερη περιοχή της βόρειας Χίου δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά ώστε να γνωρίζουμε κρίσιμες παραμέτρους της οικολογίας τους όπως λ.χ τον πληθυσμό τους, τις απειλές και τον βαθμό απομόνωσης τους. Δηλαδή δεν γνωρίζουμε μέχρι σήμερα όλες εκείνες τις κρίσιμες παραμέτρους οι οποίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το όποιο πλαίσιο διαχείρισης και προστασίας τους. Χωρίς αυτά τα επιστημονικά δεδομένα οποιαδήποτε σκέψη/πρόταση προβολής ακούγεται εξαιρετικά πρόχειρη και επικίνδυνη διότι μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην εξαφάνιση του είδους, λαμβάνοντας υπόψη τον υψηλό βαθμό απομόνωσης τους.
Υπάρχει ενδιαφέρον για περιβαλλοντική προστασία στη Βόρεια Χίο?
Στα παραπάνω ας προσθέσουμε ότι εδώ και 17 χρόνια η ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Χίου έχει ενταχθεί σε διεθνές πλαίσιο αυξημένης περιβαλλοντικής προστασίας λόγω της σπουδαιότητας της (Δίκτυο Φύση 2000). Ωστόσο, με απόλυτη ευθύνη των Αρχών της τοπικής Αυτοδιοίκησης μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει το παραμικρό για την αποσαφήνιση του προστατευταίου αντικειμένου, την οργάνωση διαχειριστικού σχεδίου και την λήψη των αναγκαίων μέτρων. Άλλωστε, η περιβαλλοντική διαχείριση και προστασία εξακολουθεί να είναι γράμμα κενό περιεχομένου για την τοπική και περιφερειακή διοίκηση της Χίου, με πολλαπλά παραδείγματα τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα, η αδυναμία των αιρετών να κατανοήσουν το θέμα σε συνδυασμό με το πελατειακό όφελος και την ικανοποίηση μικρών και μεγάλων συμφερόντων έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτη αλλοίωση και απώλεια σημαντικού περιβαλλοντικού αποθέματος.
Σε αυτό το πλαίσιο ίσως δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη η πρόσκληση της Αναπτυξιακής εταιρείας «ΑΜΑΡΙ» από τον δικτυακό τόπο της οποίας προκύπτει περισσότερο η σχέση της εταιρείας με ξενοδοχειακές μονάδες και διαχείριση απορριμμάτων παρά με διαχείριση περιβάλλοντος, βιολογία ζώων, μελέτη οικοσυστημάτων. Και αυτά συμβαίνουν την ίδια στιγμή που στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου υπάρχει σχολή περιβάλλοντος με επιστήμονες διεθνούς κύρους και νέους ερευνητές οι οποίοι μαζικά εγκαταλείπουν την Ελλάδα διότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για τις γνώσεις τους.
______________________________
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ:
- http://www.iucnredlist.org/details/134681/0
- Ruth Jesse et al. Evolution of freshwater crab diversity in the Aegean region… Molecular Phylogenetics and Evolution 59 (2011) 23–33
- Eugene G. Maurakis et al. The occurrence of Potamon species (Decapoda, Brachyura) relative to lotic stream factors in Greece Biologia, Bratislava, 59/2: 173|179, 2004
- Δικτυακός τόπος αναπτυξιακής εταιρείας: http://www.amariae.gr/site/
Συζήτηση1 σχόλιο
ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ»‘ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΩΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΘΑ ΕΧΕΙ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΧΙΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΚΥΝΗΓΟΤΟΠΟΥΣ.
σΙΔΕΡΗΣ ΛΟΪΖΟΣ