Ένα κομμάτι μέταλλο για την ασφάλιση από πυρκαγιά

Σιδερένια ελάσματα που βρίσκονται σε όψεις κτιρίων αποτελούσαν απόδειξη ασφάλισης κατά της πυρκαγιάς. Σήμερα σκουριασμένα όπως είναι, δεν φανερώνουν τον λόγο ύπαρξής τους και συνήθως περνούν απαρατήρητα.  

Η πυρκαγιά του Λονδίνου του 1666, ήταν η αιτία για τη δημιουργία των πρώτων ασφαλιστικών εταιρειών κατά φωτιάς. Από το 1700 οι εταιρείες αυτές αντιλήφθηκαν πως είναι καλύτερο να προσφέρουν στους πελάτες τους υπηρεσίες πυρόσβεσης, αντί μονάχα να αποζημιώνουν για τις φθορές. Έτσι δημιούργησαν ιδιωτικά πυροσβεστικά σώματα. Σε εποχές που ακόμα δεν υπήρχαν αριθμήσεις των οδών, για να γνωρίζουν οι πυροσβεστικές αυτές δυνάμεις τα ασφαλισμένα κτίρια, τοποθετούσαν στη πρόσοψη του κτιρίου μια μεταλλική μικρών διαστάσεων πινακίδα, στην οποία υπήρχε ο τίτλος και το σύμβολο της κάθε εταιρείας. Ταυτόχρονα, η ύπαρξη της πινακίδας αυτής, αποτελούσε βεβαίωση της ασφάλισης του κτιρίου. Η πρακτική αυτή, εξαπλώθηκε τόσο στην υπόλοιπη Ευρώπη, όσο στην Αμερική και την Αυστραλία. Αργότερα βέβαια δημιουργήθηκαν πυροσβεστικές υπηρεσίες που ανήκαν είτε στους δήμους, είτε στα κράτη και οι μεταλλικές αυτές πινακίδες, αποσκοπούσαν στη δεύτερη μονάχα ιδιότητά τους, εκείνης της ασφάλισης του κτιρίου.

Ακόμα και σήμερα στην πόλη της Χίου κυρίως αλλά και στην ύπαιθρο, σε προσόψεις παλιών σπιτιών υπάρχουν ακόμα οι μικρές αυτές σιδερένιες επιγραφές, όσες βέβαια δεν ξήλωσαν οι κατά καιρούς ανακαινιστικές εργασίες και δεν εξαφάνισε μαζί με τα κτίρια η αντιπαροχή. Στη Χίο, δε φαίνεται να δραστηριοποιήθηκαν ιδιωτικές πυροσβεστικές εταιρείες, αλλά τη πρωτοβουλία για την κατάσβεση των πυρκαγιών, ανέλαβε μετά την απελευθέρωση ο δήμος Χίου, με την αγορά του πρώτου καταβρεκτήρα – πυροσβεστικού, το 1923. Μέχρι τότε, η αστυνομία και οι πολίτες λάμβαναν δράση για τη κατάσβεση των πυρκαγιών.

Στο παρόν κείμενο, γίνεται μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής των σημάτων που διασώζονται μέχρι σήμερα στη Χίο. Η ύπαρξή τους, αποτελεί μέρος της ιστορίας μας και καλό θα ήταν κάποιος φορέας να αναλάβει δράση, ώστε να μην χαθούν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες για παράδειγμα, τέτοιες πινακίδες αποτελούν μουσειακά εκθέματα, ενώ αποτελούν και αντικείμενα συλλογής ιδιωτών.

Μέγας Λιμνιώνας, οικία Σενδώνα (Σκούρου)- “Assurances generales”

Σε ωοειδές σχήματος σιδερένιο έλασμα, είναι τυπωμένη η επωνυμία της εταιρείας“Assurances generales” και η έδρα της “Paris”, περιμετρικά των ορίων του. Στο κέντρο αναγράφεται το είδος ασφάλισης (incendie= πυρκαγιά) χρονολογία ίδρυσης της: 1819

Οικία Μενιάδου Βενιζέλου – “Manchester fire assurance company”

Εδώ το σήμα αποτελείται από δύο τμήματα. Το πρώτο είναι κυκλικό, ενώ το δεύτερο ταινία. Εμφανείς είναι οι επιδράσεις από το έμβλημα της πόλης του Μάντσεστερ (η ασπίδα με τις τρεις ταινίες) και περιβάλλεται εδώ από κριθάρι (;) και κλαδί βελανιδιάς. Ψηλά αναγράφεται η χρονολογία ίδρυσης 1824 και στη ταινία η έδρα της (Manchester).

Οικία Συριώτη Απλωταριά- «Η Ένωσις» (L’ Union)

Το επόμενο σήμα, βρίσκεται στην οικία Συριώτη στην Απλωταριά. Δεν βρίσκεται στην πρόσοψη, αλλά επί της Αργέντη, δηλωτικό της ασφάλισης του σπιτιού. Εδώ, για πρώτη φορά, η επωνυμία της εταιρείας είναι στα Ελληνικά “Ένωσις εν Παρισίοις 1828”, αντί της Γαλλικής γραφής “ L’ Union Paris”. Το πλήρες όνομα της εταιρείας ήταν: “L’ Union compagne de assurances”. Αν και το έλασμα είναι ορθογώνιο, τα στοιχεία της εταιρίας εγγράφονται μέσα σε ωοειδές πλαίσιο. Ενδιαφέρον στοιχείο, οι δυο φτερωτές μορφές με σάλπιγγες που στεφανώνουν την επωνυμία.

Κατάστημα, οδός Δαμαλά 21- La Polar

Ασφαλιστικό σήμα σε κατάστημα εντοπίστηκε στον αριθμό 21 της οδού Δαμαλά. Η ασφαλιστική εταιρεία ήταν η La Polar sociedad anonima de seguros. Ως σήμα εικονίζεται ένα αστέρι μέσα σε κυκλικό έλασμα και γύρω επιγραφή. Η απόδοση στα Ελληνικά, θα πρέπει να είναι η εξής: “Πολικός αστέρας ανώνυμη εταιρεία ασφαλίσεων”. Έδρα της εταιρείας, η πόλη Μπιλμπάο της Ισπανίας. Στο κυκλικό σήμα, υπάρχει και λέξη ή φράση σε Αραβική γραφή. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1901. Στο ίδιο κατάστημα, υπάρχει ένα ακόμα ασφαλιστικό σήμα, ωοειδές που είναι τοποθετημένο με ορατή την πίσω όψη.

Σε μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής, εντοπίστηκαν μόλις τέσσερα ασφαλιστικά σήματα. Ίσως να υπάρχουν περισσότερα, πίσω από κατασκευές, επιγραφές και συστήματα κλιματισμού. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι στον αριθμό 42 της οδού Βενιζέλου, όπου κάτω από αλλεπάλληλα στρώματα βαφής και μισοκαλυμένο από καλώδια μοιάζει να υπάρχει ακόμα ένα σήμα.