Σε ένα παρελθόν που μοιάζει πολύ μακρινό, οι εφημερίδες δεν είχαν στήλες με ‘παραπολιτικά’. Τα ‘παραπολιτικά’ εμφανίστηκαν και εδραιώθηκαν ως η στήλη (ή και η σελίδα ολόκληρη) από την οποία αρχίζει (και για πολλούς και) τελειώνει η ανάγνωση της εφημερίδας στο πλαίσιο μιας γερής αρχικής δόσης πασοκικού λαϊκισμού.
γράφει ο Τέλης Τύμπας
Και είναι η αξιοποίηση του λαϊκισμού από τα μεγάλα συμφέροντα που εξηγεί γιατί τα παραπολιτικά σχόλια ευδοκίμησαν και τελειοποιήθηκαν στις θεωρούμενες ως σοβαρότερες των αστικών εφημερίδων. Τα παραπολιτικά σχόλια ήταν το απαραίτητο συμπλήρωμα αυτού που ονομάστηκε ‘αυριανισμός’, αυτό που αντιστοιχούσε στον καθωσπρέπει αστικό τύπο. Γι αυτό άλλωστε το ίδιο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, μπορούσε να υποστηρίζεται από κοινού, επί μακρόν, και από την Αυριανή και από το Βήμα.
Το Βήμα της Κυριακής, αυτό που δεν κυκλοφόρησε την Κυριακή που μας πέρασε, υπηρέτησε το είδος επί χρόνια κι αρίστευσε σε αυτό, παρέχοντας το πρότυπο σε ένα πλήθος επαρχιακών εντύπων που διεκδικούσαν το ρόλο της καθωσπρέπει τοπικής εφημερίδας, ο οποίος ήταν πλέον αδιαχώριστος από την συμπερίληψη μιας τακτικής στήλης με ‘παραπολιτικά’.
Με την περαιτέρω υποχώρηση της δημοκρατικής πολιτικής που επέφερε η αρμονική σύζευξη νεοφιλελευθερισμού και λαϊκισμού στην μετάβαση από τον Παπανδρέου τον δεύτερο στον Παπανδρέου τον τρίτο (μέσω ‘εκσυγχρονισμού’ Σημίτη και ‘μεταρρυθμίσεων’ Καραμανλή του δεύτερου), και με την αποσάρθρωσή της έναντι των μεγάλων συμφερόντων από τα μνημόνια των ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ (και απαραίτητων ‘κεντροαριστερών’ δορυφόρων όπως η ΔΗΜΑΡ ή ακροδεξιών όπως το ΛΑΟΣ και οι ΑΝΕΛ, ανάλογα με τη σύνθεση), οι στήλες παραπολιτικών πολλαπλασιάστηκαν. Ειδικές στήλες με παραπολιτικά προστέθηκαν στις επιμέρους ενότητες της εφημερίδας, από παραπολιτικά κοινοβουλευτικά νέα μέχρι παραπολιτικά των σελίδων για τον αθλητισμό και τη μόδα. Στη νέα δημοσιογραφική ιεραρχία, όσο πιο τεκμηριωμένη ήταν μια είδηση τόσο πιο πολύ στον πάτο κι όσο πιο θρασύ το ευφυολόγημα ενός παραπολιτικού σχολίου τόσο πιο πολύ στην κορυφή.
Δεν έχει φτάσει προφανώς εδώ που έφτασε η ελληνική κοινωνία μόνο από τις στήλες παραπολιτικών των αστικών εφημερίδων του κέντρου και της επαρχίας. Συνέβαλε όμως με τον τρόπο της κι αυτή η μορφή παραδημοσιογραφίας, αξιοποιώντας το πολιτικά ακαταλόγιστο που της παρείχε η ηγεμονία του λαϊκισμού (1). Κι ας σημειώσουμε ότι το ισοδύναμο στηλών με παραπολιτικά εμφανίστηκε τελικά ακόμη και σε έντυπα της διπλά ανανεωτικής αριστεράς (σύγκρουση, αρχικά, με τον σταλινισμό του ΚΚΕ εξωτερικού και τελικά, με τον λαϊκισμό του ΠΑΣΟΚ κάθε εκδοχής), από την Αυγή μέχρι την Εποχή. Όσο κι αν κάποιοι/ες δυσφορήσαμε και αντισταθήκαμε. Και κρίνοντας από την κατάληξη μερικά χρόνια αργότερα, κάναμε νομίζω πολύ καλά αλλά ευθυνόμαστε γιατί δεν κάναμε πολύ περισσότερα.
Γιατί αν κάναμε περισσότερα δεν θα φτάναμε ίσως το 2017 στο να περνά ασχολίαστο ότι τον μνημονιακό πλέον ΣΥΡΙΖΑ στηρίζουν από κοινού οι Αυγή-Εποχή και Αυριανή. Και δεν ξέρω αν οι συντρόφισσες και οι σύντροφοι που μοιραστήκαμε δεκαετίες στην ανανεωτική αριστερά θα πρέπει να θεωρούν δείκτη αριστερών κατορθωμάτων το ότι έκλεισε το Βήμα της Κυριακής. Γιατί αυτό μπορεί και να σημαίνει ότι με τη δική τους κομβική συμβολή έχουμε φτάσει να μην χρειάζονται καν τα προσχήματα, να έχουμε περάσει σε μια εποχή που το βάρος για την πιο σκληρή ταξική πολιτική να μπορεί να το επωμίζεται η δημοσιογραφία τύπου εξωφύλλων Αυριανής, να είναι περιττή η συμβολή της δημοσιογραφία τύπου παραπολιτικών του Βήματος. Κι αν υπάρχει κάποια αμφιβολία για το σε ποιο πολίτευμα μας οδηγεί αυτό, ας διαβάσει κανείς το έργο αυτού που το όνομα έδωσε τον τίτλο στο ίδρυμα θεωρίας της ανανεωτικής αριστεράς.
(1) Μια υποσημείωση για ένα παράδειγμα από τα ισοδύναμα όλων αυτών στην επαρχία που αναφέρεται το aplotaria.gr, στη Χίο. Δεν αφορά το τοπικό αντίστοιχο του ολοένα και πιο ανεξέλεγκτου αυριανισμού, έχω καλυφθεί απόλυτα από την πρόσφατη ανακοίνωση της Χιακής Συμπολιτείας. Θα περιοριστώ στο συμπλήρωμά του από νεοφιλελεύθερης κοπής ‘παραπολιτικά, ευκόλως προσαρμόσιμα σε όλες τις παραλλαγές της μνημονιακής εξουσίας, από της ΝΔ μέχρι του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο μελλοντικός ιστορικός που θα θελήσει να εξηγήσει τον παραλογισμό που μετέτρεψε το νησί της Χίου σε ‘μουσείο ημιτελών έργων’, θα καταλάβει πολλά μελετώντας την παραπολιτική στοχοποίηση όσων αντιπαρέβαλαν ρεαλιστικά σχέδια και ορθό λόγο απέναντι σε χίμαιρες για ‘επενδύσεις’ σε υποθαλάσσια καλώδια και αιολικά πάρκα των δισεκατομμυρίων ευρώ, σε ξενοδοχεία των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, σε λιμάνια των δεκάδων χιλιάδων ευρώ, σε εκατομμύρια για μαρίνες για τις οποίες θα συνωστίζονταν οι επενδυτές. Θα βρει πλούσιο υλικό για όλα αυτά σε άρθρα σε παραπολιτικά σχόλια.
Και δεν μιλάμε για την προώθηση μη υλοποιήσιμων σχεδίων για επεκτάσεις αεροδρομίων μέσω της παραπολιτικής στοχοποίησης των ευλόγως αμφισβητούντων: γι’ αυτήν ειδικά την προώθηση μέσω παραπολιτικών σχολίων θα έβρισκε άφθονο υλικό για μια πολυσέλιδη διδακτορική διατριβή.
