Πάει ο παλιός ο χρόνος. Αυτό ήταν. Το 2015 ανήκει στο παρελθόν. Τι κρατάμε από την, κατά γενική ομολογία, γεμάτη και δύσκολη χρονιά; Ποιες θύμησες, ευχάριστες ή δυσάρεστες δεν έχει σημασία, άφησε κληρονομιά η χρονιά που πέρασε; Ζητήσαμε από 7 φίλους και συνεργάτες της «Α» να μας περιγράψουν με δυο λόγια ένα γεγονός που διαδραματίστηκε το 2015 το οποίο θεωρούν ότι αξίζει να θυμηθούμε λίγο μετά την αλλαγή του χρόνου. Ας δούμε τις επιλογές τους.
Μιχάλης Μελαχροινούδης: 2015 –Έτος μηδέν στην ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κυνηγημένοι από τον πόλεμο, τις διώξεις και την φτώχεια διασχίζουν την θάλασσα της Μεσογείου για τη «γη της επαγγελίας», τις ευρωπαϊκές ακτές, αλλάζοντας μια για πάντα θεμελιωμένες αξίες αιώνων, μονοπωλώντας τα πρωτοσέλιδα, προκαλώντας θυελλώδεις πολιτικές συζητήσεις και αντεγκλήσεις, τσιγκλώντας την πιο σκοτεινή αλλά και συνάμα την πιο φωτεινή πλευρά των συνειδήσεων. Είναι ένα δράμα πρωτόγνωρο στην έκτασή του, ξαναπαιγμένο όμως σ’ αυτή τη γωνιά του πλανήτη.
Λαμπεντούζα, Κως, Λέσβος, Χίος, Ειδομένη, Αυστρία, Γερμανία, ΟΗΕ, φράχτης, κλείσιμο συνόρων, hot spot, ΜΚΟ, εθελοντές, Frontex, πρόχειρα έρχονται στο νου, ως μέρος ενός νέου λεξιλογίου που όρισε εν πολλοίς την χρονιά που φεύγει και αυτή που οσονούπω μπαίνει.
Περισσότεροι από 900 χιλ. άνθρωποι από την αρχή της χρονιάς βρήκαν πιο ασφαλές το σαπιοκάραβο, το τρύπιο σωσίβιο, τη «μαύρη» θάλασσα από το αγαπημένο χώμα της πατρίδας που δεν υπάρχει πια. Ο μικρούλης Αϊλάν και 3550 άνθρωποι χάθηκαν στα κύματα αντιπαλεύοντας μία σκληρή πραγματικότητα που θέλει τα σύνορα ανοιχτά σε εμπορεύματα και χρήμα όχι όμως σε ανθρώπους.
Οι γιαγιάδες της Λέσβου, ο ήρωας λοχίας της Ρόδου, ο ανώνυμος εθελοντής με βίωμα ακόμα ζωντανό, με νου και καρδιά κρατάνε την ελπίδα ζωντανή με ένα πιάτο ζεστό φαΐ κι ένα στεγνό ρούχο, εμένα όμως μέρες αγάπης που είναι αντηχούν στα αυτιά μου τα λόγια του Μητροπολίτη Σύρου: «Όλοι είμαστε ξένοι σε αυτή τη γη, με πρώτο τον Ιησού».
Γιώργος Χαλάτσης: Η αναγέννηση των Αγιασμάτων
Τα Αγιάσματα είναι γνωστά από χρόνια για το θερμό ιαματικό νερό αλλά και για το κρύο, κατάλληλο για ποσιθεραπεία, νερό της Λευκάντριας. Σε συνδυασμό με την μοναδική ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, το θαυμάσιο δίκτυο πεζοπορικών διαδρομών, τα Μεταλλεία, τους έρημους σήμερα παλιούς οικισμούς αλλά και τα όμορφα χωριά της περιοχής συνθέτουν την ιδανική πρόταση για ήπια, βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη. Φέτος δοκιμάστηκε ένα μοντέλο λειτουργίας του υπάρχοντος υδροθεραπευτηρίου, που βασίστηκε στην συνεργασία Δήμου Χίου και ομάδας εθελοντών. Έγιναν αισθητικές και λειτουργικές παρεμβάσεις ( διαμόρφωση του χώρου ανάπαυσης, παράταση ωραρίου λειτουργίας κ.α.), που απογείωσαν την επισκεψιμότητα. Φάνηκε στην πράξη δηλαδή ότι οι προοπτικές για την περιοχή είναι ευοίωνες. Χρειάζεται τώρα πια να γίνει το καθοριστικό βήμα: Προστασία όλων των φυσικών πόρων της περιοχής, ώστε να χαρακτηρισθεί σαν τόπος αναζωογόνησης και ευεξίας. Μετατροπή του υδροθεραπευτηρίου σε μικρό σύγχρονο θερμαλιστικό κέντρο.
Η φύση φάνηκε γενναιόδωρη. Εμείς μπορούμε να αδράξουμε αυτό το δώρο της και να αλλάξουμε την μοίρα αυτού του τόπου;
Γιώργος Χατζελένης: Οι ανατινάξεις στην Παλμύρα
Οι πόλεμοι δεν αφήνουν πίσω τους μόνο νεκρούς και ισοπεδωμένες πόλεις. Η λαίλαπά τους σβήνει τον πολιτισμό και την ιστορία των τόπων. Οι πόλεμοι είναι το καλύτερο και πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να περάσουν τα ίχνη μιας ιστορικής περιόδου στη λήθη της συλλογικής μνήμης.
Οι ανατινάξεις στους αρχαιολογικούς χώρους της Παλμύρας δεν κατάφεραν μόνο να ισοπεδώσουν αριστουργήματα όπως η Αψίδα του Θριάμβου, ο ναός του Βάαλ-Δία και τα υπόλοιπα αρχαία οικοδομήματα. Οι εκρήξεις εξαΰλωσαν μέσα σε μία στιγμή, ένα σημαντικό κεφάλαιο της Ιστορίας του δυτικού πολιτισμού. Με ένα απλό πάτημα κουμπιού, δύο χιλιάδες χρόνια εξαφανίστηκαν για πάντα.
Η απαθή μας στάση σ’ αυτό το έγκλημα, απέδειξε πως δεν ήμασταν άξιοι κληρονόμοι σπουδαίων πολιτισμών. Έργα κάλους που υψώθηκαν για να νικήσουν την προδιαγεγραμμένη προσωρινότητα της ανθρώπινης φύσης, κατέρρευσαν από το βάρος συμφερόντων κι από τον φανατισμό της άγνοιας.
Δυστυχώς όμως ούτε αυτή η απώλεια συγκίνησε τον δυτικό κόσμο…
Μαρκέλλα Σπανού: Ο πρώτος παιδότοπος στο Μερσινίδι
Τον Ιούνη του 2015, στα πλαίσια του 5ου αντιρατσιστικού φεστιβάλ, η Επιτροπή Αλληλεγγύης στους Πρόσφυγες Χίου «ΛΑΘΡΑ;», της οποίας έχω τη χαρά και την τιμή να είμαι μέλος, σκέφτηκε πως τρεις παιδότοποι μέσα σ’ ένα διήμερο είναι πολλοί για τους μικρούς της φίλους κι έτσι αποφάσισε να μεταφέρει τον παιδότοπο της δεύτερης μέρας στον άτυπο καταυλισμό προσφύγων που δημιουργήθηκε το καλοκαίρι στο Μερσινίδι.
Δίπλα στο δημοτικό νεκροταφείο, ανάμεσα στα χώματα και τις πέτρες, αρκούσαν όλα κι όλα μια μεγάλη λινάτσα, μπόλικοι μαρκαδόροι, πολύχρωμα χαρτιά, μερικά μπαλόνια, 2-3 τραγούδια και φυσικά πολλή αγάπη, για να μετατραπεί ένας σκουπιδότοπος σε τόπο γέλιου και χαράς, σωστό πανηγύρι για τους μικρούς ταξιδιώτες. Μακάρι εκείνο το σαββατιάτικο πρωί να «έγραψε» στην ψυχή τους έστω και λίγο απ’ όσο «έγραψε» στη δική μας.
Υ.Γ. Το παραπάνω γεγονός υπήρξε η αφορμή για τη δημιουργία της ομάδας παιδότοπου S.A.M S.A.M, που διοργανώνει, συστηματικά πλέον, δράσεις για τα προσφυγόπουλα που περνούν απ’ το νησί μας.
Καλλιόπη Λιαδή: Η Τηνιακή μαρμαροτεχνία, κληρονομιά στην ανθρωπότητα
Στις 2 Δεκεμβρίου, η γενική διάσκεψη της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Ναμίμπια, 30 Νοεμβρίου – 4 Δεκεμβρίου), ενέκρινε την εγγραφή της Τηνιακής Μαρμαροτεχνίας στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της Unesco.
Η μακραίωνη παράδοση της μαρμαροτεχνίας στην Τήνο συγκεντρώνεται γύρω από τα χωριά Πύργος και Υστέρνια, όπου και τα λατομεία μαρμάρου – οι πελεκανιές. Εκφράζει την τοπική ταυτότητα των συγκεκριμένων κέντρων, αλλά επεκτείνεται και σε ολόκληρο το νησί. Κυπαρίσια, καράβια, περιστέρια, μοτίβα των λαϊκών μαστόρων, συνυπάρχουν με την ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Εδώ γεννήθηκαν κάποιοι από τους σπουδαιότερους Ελληνες γλύπτες όπως ο Δ. Φιλιππότης, ο Γ. Βιτάλης, ο Λ. Σώχος και ο Γιαννούλης Χαλεπάς, αλλά και οι μεγάλοι ζωγράφοι Νικηφόρος Λύτρας και Νικόλαος Γύζης.
Αν η πολιτεία «συστήσει» οργανωμένα και με σεβασμό αυτό το άυλο αγαθό στο παγκόσμιο κοινό μπορεί να υπάρξουν πολλαπλά οφέλη σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Η τοπική κοινωνία έχει αποδείξει ότι μπορεί να το στηρίξει χωρίς να το αλλοιώσει. Το κάνει ήδη άλλωστε, αθόρυβα, μόνη της, εδώ και πολλές δεκαετίες.
Πολύκαρπος Σκαπινάκης: Μια γιορτή της Πληροφορικής
Στα τέλη Ιουνίου, ο Σύλλογός Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Χίου πραγματοποίησε ένα τριήμερο εκδηλώσεων με προσκεκλημένους ομιλητές, εκπαιδευτικά εργαστήρια, παρουσίαση έργων μαθητών και μια έκθεση που περιείχε από μηχανικές αριθμομηχανές και παλιούς υπολογιστές μέχρι σύγχρονα εργαλεία και υπολογιστές. Στην έκθεση φτάσαμε μετά από 4 έτη λειτουργίας του συλλόγου μας στη διάρκεια των οποίων είχαμε την ευκαιρία να συνεργαστούμε να ανταλλάξουμε τεχνογνωσία, απόψεις και εμπειρίες. Οι παλαιότεροι είχαμε την ευκαιρία να αναθερμάνουμε τη σχέση μας με την Πληροφορική, καθώς ήρθαμε σε επαφή με νέους συναδέλφους με όρεξη για δουλειά, με φρέσκες γνώσεις από το πανεπιστήμιο. Την έκθεση επισκέφθηκε πολύ κόσμος και θεωρήθηκε επιτυχημένη. Σε μένα όμως θα μείνει ως μια ευχάριστη ανάμνηση από το 2015, γιατί ένιωσα ότι ανήκω σε μια ομάδα τυχερών ανθρώπων που αγαπούν πραγματικά τη δουλειά που κάνουν και την επιστήμη που υπηρετούν. Είναι όμορφο αίσθημα να ξεκινάς το νέο έτος νιώθοντας περήφανος, αλλά και ευγνώμων που είσαι μέλος μιας ομάδας.
Κώστας Σιδεράτος: Μικρές και μεγάλες αφηγήσεις
Το έτος που μας άφησε και παίρνει πλέον τη θέση του στην Ιστορία θα μας μείνει στη μνήμη για τις προσδοκίες που καλλιέργησε σε πολλούς από εμάς τους απλούς ανθρώπους. Ξεκίνησε με αλλαγή στην εξουσία και παρόλο που οι πολλές μεγαλόστομες δηλώσεις προσωπικά με έκαναν να κρατάω μικρό καλάθι, το όλο κλίμα, και πανευρωπαϊκά, καλλιέργησε μέσα μου το ενδιαφέρον για τα κοινά. Όλη αυτή η κατάσταση κλιμακώθηκε κι έφτασε στο απόγειο της στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Συζητήσεις, αγωνίες, διαθέσεις, διαξιφισμοί κλπ, κλπ. μονοπώλησαν την καθημερινότητα μας. Θυμάμαι την έντονη αντιπαράθεση με τον πατέρα μου καθώς εκκινούσαμε από διαφορετικές αφετηρίες ο καθένας. Και τελικά μετά από μια εβδομάδα όλα εξαϋλώθηκαν. Πέρασαν στην σφαίρα του ασυνάρτητου και του ασαφούς. Κι αφότου έκατσε ο κουρνιαχτός των γεγονότων, κατάλαβα κάτι που ήδη ψυχανεμιζόμουν (κι όχι μόνο εγώ φυσικά καθώς αρκετοί άνθρωποι ήδη το δοκίμαζαν στην πράξη) καιρό πριν: οι μεγάλες αφηγήσεις για εμάς τους κοινούς θνητούς έχουν πεθάνει. Καιρός για τις μικρές που είναι στα μέτρα μας και μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα. Κλασσικό παράδειγμα στα καθ’ ημάς η διαχείριση του Δημοτικού Κήπου ως καταφύγιο για τους πρόσφυγες που πέρασαν και περνούν από το νησί μας. Που κι αυτό βέβαια έδειξε ότι χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη.