Οι συλλογικές-κοινωνικές κουζίνες εμφανίστηκαν με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Η κρατική γραφειοκρατία απάντησε με εγκυκλίους «υγειονομικού ενδιαφέροντος»
γράφει η Ερμιόνη Φρεζούλη
Ένα από τα πρώτα δείγματα της εποχής της «κρίσης» στα μεγάλα αστικά κέντρα ήταν άνθρωποι να ψάχνουν στους κάδους των σκουπιδιών για τρόφιμα (και όχι για μέταλλα ή χαρτί για να τα πουλήσουν για ανακύκλωση). Τότε επίσης αυξήθηκαν κατά πολύ εκείνοι που περίμεναν να περάσουν από τη λαϊκή μετά το τέλος λειτουργίας της για να μαζέψουν όσα φρούτα και λαχανικά δεν μπορούσαν να πουληθούν πια και πετιόντουσαν από τους μανάβηδες.
Προφανώς αυτό γινόταν και πριν. Η ειδοποιός διαφορά όμως τότε ήταν ότι ξαφνικά έβλεπες να ψάχνουν στα σκουπίδια άνθρωποι που ήταν σαν και σένα. Τότε ήταν ίσως που συνειδητοποιήσαμε ότι η κρίση ήταν τόσο μεγάλη που μας άγγιζε όλους. Δεν έψαχναν πια στα σκουπίδια ρομά ή πρόσφυγες, αλλά ο γείτονας μας. Καθαρός, περιποιημένος, με κανονικά ρούχα και όχι ρακένδυτος.
Τότε ήταν που άρχισαν να ξεπηδούν και τα εγχειρήματα των κοινωνικών κουζινών, δεδομένου ότι τα μεγέθη πλέον δεν μπορούσαν να καλυφθούν από τα συσσίτια των δήμων και των μητροπόλεων και ο αριθμός των αστέγων εκτινάχθηκε. Συλλογικές κουζίνες, αυτό-οργανωμένες, αξιοποιώντας την εμπειρία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ξεφύτρωσαν και άρχισαν να ταΐζουν μαζικά τους απόκληρους της κοινωνίας μας.
Οι συλλογικές κουζίνες δεν έμειναν όμως σε αυτά: στήριξαν μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις, μαγείρεψαν για τους απεργούς της Ελληνικής Χαλυβουργίας, της Ελευθεροτυπίας, μαγείρεψαν για την ΕΡΤ, μάζεψαν τρόφιμα για να στηρίξουν τις οικογένειες των απεργών. Μεγάλωσαν και πλήθυναν.
Κάπως έτσι φτάσαμε μέχρι το Γενάρη του 2012 που τις ανακάλυψε και το κράτος. Και έβγαλε την περίφημη εγκύκλιο που αφορούσε την ασφάλεια των σιτιζόμενων. Εκτιμώντας προφανώς ότι είναι πιο ασφαλές κάποιος/α να τρώει ό,τι μπορεί να βρει στα σκουπίδια ή να μην τρώει καθόλου, από το να τρέφεται από τις αλληλέγγυες δομές, που ήταν όμως έξω από τις νόρμες του κράτους. Όχι μόνο τους υγειονομικούς κανόνες του, κυρίως έξω από τη λογική της ατομικιστικής κοινωνίας που με τόσο κόπο διαμόρφωσαν οι κρατούντες τις τελευταίες δεκαετίες.
Η απάντηση των συλλογικών κουζινών ήταν άμεση με ένα μεγάλο πανηγυρικό μαγείρεμα στην πλ. Κλαυθμώνος στην Αθήνα – απ’ όπου και η φωτογραφία επάνω και το βίντεο που ακολουθεί.
Συλλογικές-κοινωνικές κουζίνες, υπάρχουσες και νέες, στάθηκαν έμπρακτα στο πλευρό των προσφύγων και τον τελευταίο χρόνο. Και η εγκύκλιος ξεθάφτηκε ξανά. Η ιστορία επαναλαμβάνεται λοιπόν, δυστυχώς όμως δεν είναι φάρσα…
