Σε αναζήτηση της Ολικής Δράσης
του Γιώργου Λ. Κάκαρη
Το φτωχό προσφυγάκι πνίγηκε (όπως χιλιάδες άλλοι), η φωτογραφία του έγινε viral και οι ανθρωποι σοκάρονται. Το σοκ προκαλεί διάφορες αντιδράσεις.. γινόμαστε (ψευδώς) συναισθηματικοί, απογοητευόμαστε, κλαίμε, οργιζόμαστε, καταδικάζουμε την κοινωνία, την ανθρωπότητα, κατηγορούμε τους πολιτικούς, νιώθουμε τύψεις, φανταζόμαστε το δικό μας παιδί στη θέση αυτού που έχασε τη ζωή του.. Ή μπορεί να δεχτούμε αυτή την τρέλα σαν αναπόφευκτη, την δικαιολογούμε και λέμε «δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι». Ή γινόμαστε παράλογα σκληροί και λέμε «δεν έπρεπε να φύγουν, έπρεπε να πολεμήσουν για την πατρίδα τους». Ή πέφτουμε σε κατάθλιψη και λέμε «δεν έχω ενέργεια να κάνω απολύτως τπτ». Ή μπλέκουμε με τις σκέψεις μας και προσπαθούμε να προαποφασίσουμε αν οτιδήποτε κάνουμε για να βοηθήσουμε θα μπορούσε να λύσει οριστικά το πρόβλημα – η απάντηση δεν είναι ποτέ θετική οπότε και πάλι δεν δρούμε. Ή νιώθουμε αυτό το ένοχο αίσθημα ότι «κάτι πρέπει να κάνω» και ψάχνουμε τον πιο βολικό, εύκολο τρόπο, οπότε καταλήγουμε να μοιραζόμαστε και μεις τη φώτο αυτού του παιδιού, συχνά προσθέτοντας και ένα συγκινητικό κείμενο από κάτω (παρακαλώ, δείτε ότι στα παραπάνω λόγια δεν κρύβεται ίχνος σαρκασμού, αλήθεια δεν κρύβεται).
Τελικά οι πιο πολλοί από μας παγώνουν, δεν δρουν καν και όσοι δρουν κάνουν κάτι πολύ περιορισμένο.. ας πούμε ότι βοηθούμε τους πρόσφυγες όχι επειδή αντιλαμβανόμαστε την αναγκαιότητα της βοήθειας, όχι επειδή βλέπουμε ότι είμαστε στ αλήθεια Ένα, αλλά διότι απλά κάναμε την άβολη σκέψη “αν ήταν το δικό μου παιδί στην θέση του άτυχου μικρού”; Μπορεί να αγοράσουμε πόσιμο νερό για τα παιδιά και την επόμενη στιγμή μοιραία θα βυθιστούμε στον ατομισμό μας, τις πεποιθήσεις μας, τις βολικές ιδεολογίες μας που είναι στην πραγματικότητα η ρίζα τους προβλήματος. Κάτι τέτοιο δεν οδηγεί πουθενά, προφανώς.
Φαίνεται ότι όλες αυτές οι αντιδράσεις είναι όλες γέννημα της σκέψης, όλες αυτές οι αντιδράσεις περιέχουν ανάλυση, εξήγηση, υπολογισμό, δικαιολόγηση, καταδίκη, σύγκριση, τύψεις, ιδεαλισμό που είναι όλα μορφές της σκέψης ακόμη και αν αυτή η σκέψη προσποιείται ότι είναι συμπόνοια ή αγάπη. Έρχεται λοιπόν το ερώτημα, αν τέτοιες αντιδράσεις είναι Όλική Δράση, μια δράση που δεν διαιωνίζει την παράνοια, την διαίρεση και την σύγκρουση (εσωτερική ή εξωτερική), μια δράση που δεν περιέχει αμφιβολία ή μετάνοια. Ή αν απλά αυτές οι αντιδράσεις εντείνουν το πρόβλημα. Και πρέπει να κάνουμε αυτό το ερώτημα στον εαυτό μας όντας άδειοι, χωρίς προσχεδιασμένες ιδέες, απόψεις, χωρίς ελπίδα, χωρίς φόβο, χωρίς κριτική διάθεση ή ψευτοσυναισθηματισμούς. Είναι αναγκαίο να κάνουμε αυτή την ερώτηση γιατί πρόκειται για τη ζωή μας την ίδια. Η ζωή μας δεν είναι ένα κατακερματισμένο κομμάτι που δεν συνδέεται με τη ζωή του φτωχού πρόσφυγα.. Η θλίψη στην Μέση Ανατολή δεν είναι ανεξάρτητη από τη θλίψη στο σπίτι μας.
Έτσι ρωτάμε τον εαυτό μας: Υπάρχει μια κίνηση της σκέψης που μπορεί να επιφέρει αυθεντική, Ολική Δράση; Για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα πρέπει να παρατηρήσουμε τη Φύση της Σκέψης. Το έχουμε κάνει ποτέ; Βλέπουμε ότι η σκέψη, στο ψυχολογικό πεδίο, είναι εκ φύσεως ένας διαιρετικός παράγοντας, που ξεκινάω από το Εγώ; Αντιλαμβανόμαστε ότι η σκέψη είναι μια κίνηση που συγκρίνει, υπολογίζει, προσπαθεί να βρει λύσεις με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον (ακόμη και αν αυτό ταυτίζει τον εαυτό του με κάτι “ανώτερο”); Εδώ δεν περιγράφεται μια πεποίθηση του γράφοντα, εδώ περιγράφεται ένα γεγονός. Μην δέχεστε ό,τι γράφεται εδώ ως σωστό και μην το αρνείστε εξ αρχής, ανακαλύψτε μόνοι σας. Ρωτήστε τον εαυτό σας αν η σκέψη μπορεί να είναι ποτέ ένας ενωτικός παράγοντας ή εκ φύσεως φέρνει διαίρεση και σύγκρουση.
Έτσι λοιπόν υπάρχει ένα γερό σοκ.. αυτό το σοκ φαίνεται ικανό να διεισδύσει βαθιά και να ξυπνήσει τη νωθρή ευαισθησία μας (τουλάχιστον για λίγο).. έτσι νιώθουμε πόνο, ενόχληση.. Τι έπεται; H σκέψη, όπως πάντα, προσπαθεί να χειριστεί το θέμα και η αντίδραση (με τους τρόπους που περιγράψαμε πριν) λαμβάνει χώρα. Αν και εφόσον είμαστε αρκετά παρατηρητικοί, προσεκτικοί ώστε να δούμε ότι η σκέψη δεν μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο, τον πόνο, τον θάνατο και την θλίψη (παρά μόνο να τα διαιωνίσει) αρνούμαστε κάθε τέτοια αντίδραση, καταλαβαίνουμε ότι κάθε τέτοια αντίδραση δεν έχει νόημα, δεν έχει καμία σημασία.. δεν μας ενδιαφέρει πια.. έτσι η λογική, η σκέψη παύει να ανακατεύεται στη λύση του προβλήματος. Όταν η σκέψη σιγήσει, έρχεται η στιγμή που οι ξύπνιες (από το σοκ) αισθήσεις και η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε Τώρα αυτό που είναι (θα ονόμαζα αυτή την ικανότητα “Νοημοσύνη”), όντας ελεύθερες από τη σκέψη, ΔΡΟΥΝ άμεσα. Και αυτή η Δράση (οποιαδήποτε και αν είναι, παρακαλώ, μην περιμένετε από τον γράφοντα να σας πει ποια είναι αυτή η δράση, πρέπει να το βρείτε μόνοι σας) είναι Ολική, όχι κατακερματισμένη. Αυτή η Δράση δεν είναι διαιρετική, δεν φέρνει σύγκρουση, δεν εμπεριέχει μετάνοια.. Αυτή η δράση είναι η ίδια η Αγάπη, η Συμπόνοια, η Χαρά, είναι κατ’ουσίαν η ίδια η Ζωή.
