γράφει το μέλος του «Χωριού του όλοι μαζί», Βασίλης Τραπεζανλίδης
Η, μάλλον απερίσκεπτη, δήλωση του λιμενάρχη Μυτιλήνης ( βλ. http://www.efsyn.gr/?p=226644 ) βρίσκεται σε αρμονία με την άγνοια (;) που επέδειξε πριν λίγο καιρό και ο πολιτικός του προϊστάμενος (υπουργός Βαρβιτσιώτης) σχετικά με το έργο των εθελοντικών δράσεων της συλλογικότητας πολιτών «Χωριό του όλοι μαζί»: θα μπορούσε να λεχθεί – ίσως κάπως γενικευτικά αλλά πάντως ορθά ως προς την αναγκαιότητα – ότι η αξία και η βαρύτητα εθελοντικών συλλογικοτήτων (έστω και άτυπων, όπως του «Χωριού του όλοι μαζί») αποκρυσταλλώνεται στην πλήρωση ελλειμμάτων που – μάλλον αναπόφευκτα – εκδηλώνονται σε μια, υποδουλωμένη στη γραφειοκρατία, δημοκρατία, όπως είναι και η ελληνική. Η δήλωση του λιμενάρχη («Ποιοι είναι οι εθελοντές και τι δουλειά έχουν με το ΠΙΚΠΑ αυτοί που καπηλεύονται τον χώρο; Εμείς έχουμε την έγκριση από τη δημοτική αρχή, για να μεταφέρουμε τον κόσμο στις δημοτικές κατασκηνώσεις…») φέρνει στο φως μια τυπολατρία και τυποκρατία που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη θέλησης για συνεργασία με έναν, «μη πιστοποιημένο» από τη κρατική γραφειοκρατία, εταίρο διαλόγου και δράσης.
Αυτό που προφανώς διαφεύγει όμως από τον λιμενάρχη είναι πως στο πλαίσιο εθελοντικών συσσωματώσεων, όπως είναι το «χωριό», ο απλός υπήκοος της νεοελληνικής κοινωνίας μεταλλάσσεται σε ενεργό και δραστήριο πολίτη, ο οποίος έχει την απαίτηση να καταστήσει την ανθρωπιά, την αξιοπρέπεια και την αλληλεγγύη – που πολλοί/πολλές επικαλούνται μόνο τυπικά και (κατά)χρηστικά – ως ουσιώδεις και οικουμενικούς οδηγούς του τρόπου ζωής του/της. Σε μια εποχή ταχύτατων – σε παγκόσμια κλίμακα – κοινωνικοοικονομικών αλλαγών και αναδιοργανώσεων οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, την αποδυνάμωση του κράτους πρόνοιας (λόγω της έμφασης που δίδεται σε δημοσιονομικές πολιτικές αλλά και λόγω της «συντηρητικοποίησης» της κοινωνίας) αλλά και την εντατικοποίηση παλιών και τη δημιουργία νέων μεταναστευτικών ρευμάτων (λόγω των κρίσεων/πολέμων που δημιουργούνται στις χώρες προέλευσης των μεταναστών και προσφύγων από την «ανάγκη» δημιουργίας νέων αγορών δυτικού τύπου σε όλη την υφήλιο), οι εθελοντικές συσσωματώσεις πολιτών όπως το «χωριό» καλύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ηθικά κενά και ελλείμματα της κρατικής δράσης.
Δεν υποστηρίζω πως οι εθελοντές είναι εξ ορισμού ηθικά άμεμπτοι και «άξιοι» πολίτες ή πως για να θεωρηθεί κάποια/κάποιος «άξιος» πολίτης θα πρέπει να είναι εθελοντής. Απλά τονίζω πως οι διάφορες συσσωματώσεις εθελοντών καλύπτουν τα προαναφερθέντα ελλείμματα, τα οποία αμελεί η πολιτεία να πληρώσει λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης και ενός επιφαινόμενου και επιλεκτικού ανθρωπισμού.
Τίθεται όμως κι ένα περαιτέρω θέμα: εάν η πολιτεία – τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο – περιορίζει την κοινωνική της δράση βάσει μιας λανθάνουσας πρόσληψης περί «βιώσιμης» οικονομίας και εκλογικεύοντας αυτόν τον περιορισμό, κυρίως στο θέμα της μετανάστευσης, με αφηγήσεις/μύθους περί υποτιθέμενων κινδύνων για την κοινωνία, τότε η ανθρωπιστική δράση ενεργών πολιτών/εθελοντών κινδυνεύει να απορροφηθεί από την κρατική γραφειοκρατία (εθελοντισμός = μηδαμινά κρατικά έξοδα) και να καταστεί άλλη μια εστία εκμετάλλευσης.
Οφείλουμε λοιπόν να μην αφήσουμε να εκφυλιστεί ο εθελοντισμός σε μέσο τακτοποίησης κρατικών υποχρεώσεων και να αγκαλιάσουμε και να υποστηρίξουμε τις εθελοντικές δράσεις ανθρωπισμού των ενεργών πολιτών ως πηγές διαφύλαξης της κοινωνικής αλληλεγγύης – μια κοινωνική αλληλεγγύη που δεν θα είναι μέσο για άλλους κρυφούς ή φανερούς σκοπούς αλλά θα είναι αυτοσκοπός.